9-laboratoriya ishi mavzu: Difmonometrli sarf o‘lchagichning ishlash prinsipini o‘rganish Ishdan maqsad

9-LABORATORIYA ISHI


Mavzu: Difmonometrli sarf o‘lchagichning ishlash prinsipini o‘rganish


Ishdan maqsad: Sarf o‘lchagichlarda difmonometrlarni qo‘llanilishi, ishlash prinsipi, o‘rnatilish usullarini o‘rganishdan iborat.
Nazariy qism
Sarf o‘lchashning ushbu usuli o‘tkazish quvuriga o‘rnatilgan qo‘zg‘alma toraytiruvchi qurilma (TQ) dagi bosimlar farqining o‘lchanayotgan muhit sarfiga bog‘liqligiga asoslanadi. Ushbu toraytiruvchi qurilma xuddi sarfning birlamchi o‘zgartirgichi sifatida qaraladi. Toraytiruvchi qurilmada hosil bo‘ladigan bosimlar farqi shkalasi sarf o‘lchov birliklarida darajalangan difmanometr bilan o‘lchanadi. Ko‘rsatish natijalarini masofaga uzatish zarur bo‘lgan hollarda difmanometr aloqa simlari ikkilamchi asbob va boshqa qurilmalar bilan bog‘langan o‘zgartirgich bilan ta’minlanadi. Sarf o‘lchashning usullari eng ko‘p ishlov berilgan usullardan bo‘lib, ushbu usullar uchun toraytiruvchi qurilma va difmanometrlar dunyoning yirik asbobsozlik firmalari tomonidan ishlab chiqariladi. Diametri 300 mm dan katta bo‘lgan o‘tkazish quvuridagi gaz, suyuqlik va bug‘ sarflarini o‘lchashda ushbu usuldan foydalaniladi.
Nazorat qilinayotgan muhit quvurni kesimi bo‘ylab to‘lib oqishi uchun toraytiruvchi qurilmadan o‘tishda muhitning fazoviy holati o‘zgarmasligi lozim. Nazorat qilinayotgan muhitdan ajrilib chiquvchi kondensat, chang, gaz va cho‘kindilar toraytiruvchi qurilmaning yaqinida to‘planib qolmasligi kerak.
Difmanometr toraytiruvchi qurilmaga ichki diametri 8 mm dan kam bo‘lmagan ikkita bog‘lovchi (impuls trubkalari) lar bilan ulanadi. Bog‘lovchilarning uzunligi 50 m gacha bo‘lishiga ruxsat beriladi, biroq dinamik xatolikning qiymati oshib ketishi nazarda tutilib, ularning uzunligi 15 m dan oshmagan holda ishlatish tavsiya etiladi.
O‘lchash to‘g‘ri amalga oshirilishi uchun difmanometrning kirishidagi bosimlar farqi toraytiruvchi qurilma hosil qilgan bosimlar farqiga teng bo‘lishi kerak, ya’ni toraytiruvchi qurilmadagi bosimlar farqi difmanometrga yo‘qotishlarsiz uzatilishi kerak.
Bu ikkala bog‘lovchilardagi suyuqlik ustunlari hosil qilgan bosimlar bir xil bo‘lganda amalga oshadi. Real sharoitlarda bu tenglik buzilishi mumkin. Maslan, gazlarning sarfi o‘lchanganda bog‘lovchilarning ikkalasida ham bir xil kondenast to‘planmaydi, aksincha suyuqliklarni sarfi o‘lchanganda bir xil gaz pufaklari hosil bo‘lmaydi. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish uchun bog‘lovchilar vertikal yoki 1:10 dan kam bo‘lmagan qiyalik bo‘ylab o‘rnatiladi va ularning uchlarida kondensat yoki gaz tshplagichi bo‘ladi. Bundan tashqari ikkala bog‘lovchilar to‘ldirilgan suyuqliklarning zichliklarini farq qilishiga va qo‘shimcha xatolik keltirib chiqaruvchi turli xil isitilish yoki sovutilishdan qochish uchun juda yaqin qilib o‘rnatiladi.
Bitta toraytiruvchi qurilmaga bir nechta difmanometrlar ulanishi mumkin. Bunda bir difmanometrning bog‘lovchilarini boshqasiniki bilan ulanishiga ruxsat beriladi.