9-Lekciya: Jer silkiniwler ham olar menen baylanisli bolg'an relef formalar

Seysmikaliq shkalalarding taqqoslanishi

Rixter shkalasi boyinsha magnituda	4,0-4,9	5,0-5,9	6,0-6,9	7,0-7,<	8,0-8,9
MSK-64 shkala buyicha ku’shsizlenip	1V-V	V1-VII	VIII-IX	1X-X	X1-XII

Magnituda arab raqami menen, ku’shsizlenip bolsa rim raqamlari menen belgilanishi xaliq araliq miqёsda qabil qiling’an.

Respublikamizda sadir bolatug’in jer silkiniwlerni aniqlawda MSK-64 shkalasindan paydalaniladi.

Seysmikaliq qa’wipli aymaqlarga iye bolg’an h’a’r bir davlatda seysmograflar menen jih’ozlangan seysmostantsiyalar tashkil etilgen. Jumlandan bunday seysmostantsiyalar tarmag’i O’zbekistanda da bar. Ha’r bir stantsiyada uchta seysmograf wrnatilgan bolip, olardan ekitasi o’z arar perpendikulyar gorizontal bag’dardag’i h’a’m u’shinshisi vertikal bag’dardag’i terbeniwlerdi qayd qiladi.

Tom ma’nisida bular mayatniklar bolip, Jerge bekkem wrnatilgan shtativga salistirmali o’zinin’ h’alatin wzgartirmaydi. Mayatnikning tebranisleri jaqtiliq yaki elektr signallariga aylantirib, kompyuterga kirgizish ushin magnit tasmasiga jazip alinadi.

Jer silkiniwler oshag’ining jaylasiw teren’ligi boyinsha qisqa fokusli - 0 - 70 km, ortasha fokusli - 70 - 300 km h’a’m teren’ fokusli - 300 - 700 km tu’rlerge bo’linedi. Qayd etilgen en’ teren’ jer silkiniw oshag’i 720 km da jaylasqan.

J