A muxitdinov, O. K. Qosimov

3

---

I. AVTOMOBILNI LOYIHALASH ASO SLAM
Yangi avtomobil yaratish - murakkab va ko‘p qirrali jarayon 
bo‘lib, unda konstruktor va texnologlarning ijodiy ishi ishlab chiqarish 
jarayoni va ilmiy izlanishlar bilan mustahkam aloqada boiishi kerak.
Avtomobillami loyihalash deb yangi avtomobillarni hamda uning 
agregat va tizimlari konstruksiyalarini yaratish, shuningdek mavjud 
avtomobillaming sifatini oshirish maqsadida unga o‘zgartirishlar kiritish 
jarayoniga aytiladi.
Konstruksiyalash 
loyihalashning asosiy qismi bo‘lib, avtomo­
bilning tajriba nusxasini yaratish uchun zarur bo'lgan ishchi chizmalarni 
va texnik hujjatlarni ishlab chiqish, avtomobilning kompanovka 
sxemasini tanlash, avtomobilning agregat va uzellarini joylashtirish kabi 
ishlami o ‘z ichiga oladi.
Maxsus loyiha ishlariga 
statistik ma’lumotlami tahlil qilish, 
nazariy va tajriba ishlarini amalga oshirish, maketlar bilan ishlash, 
avtomobilning tajriba nusxasida nazorat sinovlarini o‘tkazish kabi ishlar 
kiradi, Bu ishlar ixtisoslashgan loyiha bo‘linmalarida bajariladi,
1.1. Loyihalashning tayanch asoslari
Loyihalashning tayanch asoslari deb, avtomobilni loyihalash 
chog‘ida hosil bo‘ladigan masalalami yechishning ilg‘or usullari 
majmuasiga aytiladi. Ular quyidagilardan iborat:
1. Loyihalashning ilmiy asoslari
2. Loyihalashning texnik asoslari
3. Loyihalashning iqtisodiy asoslari
4. Loyihalashning tashkiliy asoslari
5. Loyihalashning badiiy asoslari
Loyihalashning ilmiy asoslari 
deb, loyihalash jarayoniga ijodiy 
yondashish, 
ya’ni 
ilm-fanning 
oxirgi 
yutuqlaridan 
foydalanib 
avtomobilni loyihalashda uchraydigan masalalarning optimal yechim- 
larini eng qisqa muddatlarda topishga aytiladi. Loyihalashning ilmiy, 
usullaridan foydalanish avtomobilsozlikning rivojlanishini bashorat 
qilish, jahon andozalariga javob beradigan avtomobil modellarini 
yaratish va ularning sifatini boshqarish imkonini beradi. Loyihalashning 
ilmiy usullaridan foydalanishga avtomobil agregat va tizimlaridagi ish 
jarayonini tadqiq qilish, har xil nosozliklaming paydo bo‘lish sabablarini 
aniqlash, avtomobilni hisoblashning aniq usullarini ishlab chiqish,

---

avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlarini agregat va tizimlaming 
konstruktiv xususiyat va xarakteristikalarga bog‘liqligini aniqlash kabi 
ishlar kiradi.