Abdurahmon akbarning lirik qahramon yaratish

---

O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O„RTA MAXSUS 
TA‟LIM VAZIRLIGI
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
FILOLOGIYA FAKULTETI
O„ZBEK ADABIYOTI KAFEDRASI
4 – kurs talabasi
MAHMUDOVA FARANGIZ 
ABDURAHMON AKBARNING LIRIK QAHRAMON YARATISH 
MAHORATI
mavzusidagi
BITIRUV MALAKAVIY ISHI
Ilmiy rahbar: f.f.n. A.Hamdamov
 
“Himoyaga tavsiya etilsin”
Filologiya fakulteti 
dekani: ____________ dots.I.I.Xudoynazarov 
“_____” ______________ 2014 yil 
 
QARSHI – 2014 

---

2 
MUNDARIJA 
Kirish 
I. BOB. O„ZBEK BOLALAR SHE‟RIYATI RIVOJIDA ABDURAHMON 
AKBARNING O„RNI
1.1. Abdurahmon Akbarning ijodiy yo„li .
1.2. Abdurahmon Akbar ijodining mavzu ko„lami
II. BOB. ABDURAHMON AKBARNING BADIIY MAHORATI 
2.1. Shoirning lirik qahramon yaratish uslubi
2.2. Shoir she‟rlari badiiyati
Umumiy xulosa 
Foydalanilgan adabiyotlar ro„yxati 

---

3 
Kirish 
Mavzuning dolzarbligi
. Mustaqillikka erishgan xalqimizning iqtisodiy-
ijtimoiy va madaniy hayotida yangi davr boshlandi, ma‟naviyat masalalariga 
e‟tibor har qachongidan ham kuchaydi. Zero, O„zbekiston Respublikasi prezidenti 
I.Karimov ta‟kidlaganidek, ma‟naviyat “doimiy harakatdagi uzluksiz jarayon 
bo„lib, taraqqiyot davom etar ekan, uning shiddatli yurishi tufayli ma‟naviy hayot 
oldiga qo„yiladigan talablar ham muttasil paydo bo„laveradi”
1
. Ana shu talablar 
adabiy-badiiy jabhada ham yangicha badiiy tafakkur va tamoyillarni zarur qilib 
qo„ydi. Ular hozirgi she‟riyatimizda yorqin ko„rinib, tobora kengayib bormoqda. 
Bugungi she‟riyatda asosiy diqqat inson shaxsining botiniy olamiga, qalbidagi 
turfa evrilishlarga va ma‟naviy kamolot yo„lidagi holatiga qaratilmoqda. Tabiiyki, 
bunda insonning voqelikka munosabati, davr farzandi sifatidagi qiyofasi, his-
tuyg„ularining tadqiqi poetik tafakkurning markaziga qo„yilmoqda. Milliy g„oya va 
mustaqillik mafkurasi she‟riyatimizning asosiy mohiyatini belgilovchi omil bo„lib 
qoldi. Bu esa o„z navbatida, voqelik va inson talqinida yangicha g„oyaviy-badiiy 
izlanishlar va individual yondashuvlarni taqozo etmoqda. O„tgan asrning 90-
yillaridan kuchaya boshlagan bu jarayonda milliy she‟riyatimizdagi jiddiy siljish 
va sifat o„zgarishlari uchun haqqoniylik darajasi yangi bosqichga ko„tarildi, 
bugungi inson murakkab xilqat sifatida o„zining dardlari bilan ancha chuqur kashf 
etila boshlandi. 
Shu boisdan, jamiyatning kelajagi bo„lgan yosh avlodni tarbiyalash 
jamiyatning eng muhim masalalaridan hisoblanadi. Bu borada bolalar adabiyoti 
o„ziga xos ahamiyat kasb etadi. Chunki, bolalarning yosh xususiyatlariga mos 
keladigan, tabiat va jamiyatdagi voqea-hodisalar xususida yosh kitobxon 
tushunchasi darajasida ma‟lumot beradigan sho„x va o„ynoqi, tarbiyaviy ahamiyat 
kasb etadigan asarlarni yaratish ijodkorlar oldidagi vazifalardan biridir. Shu sababli 
ham shoir-u nosirlarimiz hazilkash, sho„x, o„yinqaroq, topqir bolakaylar haqida 
1
Каримов И. Юксак маънавият – енгилмас куч. – Тошкент: Маънавият, 2008. – Б.171. 

---

4 
hazil-huzulga boy yumoristik she‟r-u hikoyalar, doston-u qissalar bitadilar; nabotot
va hayvonot dunyosini bolalarning hayratomuz nigohi bilan qayta-qayta kashf 
qiladilar; parranda, darrandalarni misol qilib, ibratomuz ertag-u masallar yozadilar; 
Vatan – kindik qoni to„kilgan muqaddas Ona tuproqqa sadoqat, ustozlar va ota-
onalar hurmatini sharaflash ruhidagi she‟r-u dostonlar yaratadilar; bolalarni ilm-
ma‟rifat nuridan bahramand bo„lishga chorlovchi – maktab, kitob va boshqa turli 
o„quv qurollarini madh etuvchi asarlar bitadilar va hokazo. Albatta, bu 
mavzularning har biri ham umrboqiyligi va bolalar adabiyotida doimo sezilarni 
mavqe kasb etishi isbot talab qilmaydigan haqiqatdir. Ana shu haqiqatlarni har bir 
avlod qanday qayta kashf qilyapti va bu kashfiyotlarning badiiyat darajasi 
qaytarzda ekanligini namayon etish bugungi bolalar adabiyotining dolzarb 
masalalaridan biridir.