Afinada demokratiya 6-sinf Tarix fani darsligi asosida 26 mavzu

Afinada demokratiya

6-sinf Tarix fani darsligi asosida 26 - mavzu

Afina shahrida markaziy maydon bo‘lib, uning tevaragini turli-tuman imoratlar qurshab turgan.

Maydon esa agora deb yuritilgan. U xalq yig‘ini maydoni bo‘lgan.

Shahar aholisining ko‘pchiligini hunarmandlar va savdogarlar tashkil etgan.

Afina shahrida barcha erkak fuqarolar davlatni qanday boshqarish kerakligi xususida o’z fikr-mulohazalarini bayon eta olar edi.

Mil. avv. VII asrd idora qilishda oqsoqollar kengashi muhim ahamiyatga ega bo‘lgan.

Shu kengash hokimlar va sudyalarni saylagan.

Mil. avv. 621-yilda Drakont xalq boshqaruvini bekor qilgan qonunlarni yozadi va amalga kiritadi.

Bu qonunlar shu qadar qattiq va ayyovsiz ediki, afinaliklar ularga “siyoh qolib, qon bilan” yozilgan deya ta’rif berishgan.

Qonunni arzimas darajada buzganlik uchun ham Drakont bitta jazo – o’lim jazosi belgilagan

Masalan, Drakont qonunlariga ko’ra, o’zga kishining bog’idan olma o‘g‘irlagan odam qatl etilardi, qarzdorlar esa qullikka mahkum qilingan.

Avvaliga Afinaliklar bu qonunlarga itoat etishgan, qonunchi Drakontni shahardan haydab yuborishgan.

O’ta bilimdon va tajribali Solon degan zodagon, xalqqa yon berishning qattiq tarafdori bo‘lgan.

Solon aslzodalarga shunday degan: «Yunonistonning ko‘pgina shaharlarida bo‘ldim, xalq zodagonlarga qarshi chiqayotganini o’z ko’zim bilan ko’rdim.

Zodagonlar Solonga ishonishdi va uni Afina hukmdori etib saylashdi. Mil. avv. 594-yilda Solon davlatni idora qilishning oldingi tizimini o’zgartirdi.

Xalq sudi ham Afinada muhim davlat organi bo‘lgan. 30 yoshga to‘lgan fuqarolar uning faoliyatida ishtirok etar edilar.

Miloddan avvalgi 443–429-yillarda 15 marotaba strategy lavozimiga saylangan Perikl hukmronligi davrida Afina eng qudratli davlatga aylandi va mamlakatda demokratiya ravnaq topdi.

Perikl Xalq majlisidagi lavozimlarda ish haqi to’lashni joriy qildi. Perikl hukmronligi davrida Afinada kata qurilish ishlari amalga oshirildi.

Perikl Akropolda qurilgan mashhur inshoot Parfenon iloha Afina ibodatxonasining tashabbuskori bo‘lgan.

Savol va topshiriqlar

1. Xaritadan Afina davlatini ko‘rsating va uni tasvirlab bering.

2. Demokratiya nima? Afinada demokratiya qaysi shaklda namoyon bo‘ldi?

3. Solon islohotlari o’tkazilgandan keyin aholi turmushida qanday o’zgarishlar bo’ldi?

4. Solon islohotlari bo’yichaAfina davlat boshqaruvining asosiy organlarini sanab bering.

5. “Perikl asri” deganda nimani tushunasiz?