Алгоритмларни лойиҳалашга кириш. Алгоритмларни вақт ва ҳажм бўйича баҳолаш. Кўпҳадлар қийматларини ҳисоблашда

Ҳисоблаш қурилмасининг имкониятларини аниқлаш
Берилган масала шартини бутунлай тушуниб, алгоритм яратилаётган 
ҳисоблаш қурилмасининг имкониятларини баҳолаш лозим. Тузилиши 
жиҳатидан фон Нейманнинг машинасини қаттиқ эслатувчи, компьютерда 
ишлайдиган, кўплаб замонавий дастурлар асоси алгоритм яратиш учун 
мўлжаллангандир. Бу архитектура номининг маъноси - ихтиёрий кирувчи 
машина (рандом-аccесс мачине, ёки РАМ) Командалар кетма-кетлик тарзда 
хотирадан танланиши ва махсус қурилмадан бошқарилиши (марказий 

---

просессор деб номланувчи) кўзланган эди, Нейман қурилмаси бир вақтда 
фақатгина бир команда амалга оширилиши мумкин бўлган. Шунинг учун, бу 
машинада ишлаб чиқилган алгоритмларни - кетма- кет (сеқуентиал 
алгоритҳмс) деб номлашган.
Нейман машинасининг пайдо бўлиши ҳисоблаш техникаси оламидаги 
ривожланишни тўхта олмади. Кейинчлик бир вақтда бир неча (параллел 
тарзда) командани бажара оладиган компютерлар яратилди. Шунинг учун, 
бундай машиналар учун яратилган алгоритмларни - параллел Масалани 
тушуниш Танлаш: ҳисоблаш воситалари, аниқ ёки яқинлаштирилган ечим, 
маълумотлар тузилмалари, алгоритмни лойиҳалаштириш услуби Алгоритмни 
ишлаб чиқиш Тўғриликни баҳолаш Алгоритмни таҳлил қилиш 
Алгоритмнинг ишлатилиши (праллел алгоритҳм) деб номалашган. Шунга 
қарамасдан, классик лойиҳалаш методлари ва Нейман машина алгоритми 
анализи учун алгоритмиканинг асосий ғояси бўлиб қолади.
Қачон бўлса ҳам, комютерингиз командаларни қай тезликда бажара 
олиши ва оператив хотиранинг ҳажми қанча эканлиги ҳақида ўйлаб 
кўргамисиз? Агар алгоритмларни фақатгина назарий жиҳатдан лойиҳалаган 
бўлсангиз, эҳтимол, “йўқ” деб жавоб берарсиз. 2.1 бўлимида 
кўрсатилганидек, кўплаб кибернетиклар компютер тизимининг айнан бир 
соҳасига боғланиб қолмасдан, алгортимларни ўрганишни маъқул кўрадилар. 
Амалий практикачининг жавоби, эҳтимол, унинг олдига қандай масала 
қўйилганлига боғлиқ бўлади. Ҳаттоки, замонавий ўлчовлар бўйича “секин 
ишловчи” компютерлар, асли иш жараёнида “тез ҳаракатланувчи” бўлади. 
Шундай қилиб, масала ечиш жараёнида “секин ишловчи компютер” кўп 
ҳолларда муаммо туғдирмаслиги лозим. Бироқ, ўз табиатига кўра қийин бир 
қатор муҳим масалалар синфи мавжуд, улар катта массив маълумотларини 
қайта ишлаши ёки маълум чегараланган вақт ичида ишлаши керак. Бундай 
ҳолларда, комютер тизимининг тез ҳаракатланувчанлиги, унда алгоритм 
амалга оширилиши ва оператив ҳотира имконияти ҳисобга олинилиши 
даркор.