Amaliy mashg’ulot №12

Nafas  olish  organlarini  himoya  qiluvchi  vositalarga:  gazniqoblar, 

resperatorlar, matoli niqoblar, paxta va dokali taqqichlar kiradi.  

Gazniqoblar  –  nafas  yo’llarini,  yuz  -  ko’zni  har  xil  zaharli  ta’sirlardan 

saqlaydi. Gazniqoblar filtrlovchi va izolyatsiyalovchi turlarga bo’linadi. Filtrlovchi 

gazniqoblar GP-5, GP-5M, GP-7, GP-7V (fuqarolar gazniqobi) va DPF-SH, DPF-

D, PDF-2SH, PDF-2D va KZD (bolalar gazniqobi) kabi rusumlarga bo’linadi. 

Filьtrlovchi  gazniqoblar  asosan  2  qismdan  ya’ni  filьtrlovchi,  chang 

yutuvchi qutichadan va rezinali yuzga kiyiladigan niqob qismlardan tashkil topgan. 

Filьtrlovchi  -  chang  yutuvchi  quticha  ichida  radiaktiv  moddalar  va  bakterial 

vositalarni ushlab qoluvchi filьtrlar hamda zaxarlovchi moddalarni o’ziga yutuvchi 

faollashtirilgan  ko’mirdan  iborat  bo’ladi.  Filьtrlovchi  gazniqob  yumshoq  elastik 

tabiiy  yoki  sun’iy  kauchik  asosida  olingan  rezinadan  tayyorlangan  shlem  - 

niqobdan,  ko’rish  uchun  oynaklardan,  toza  havoni  qabul  qiluvchi  va  o’pkadan 

chiqqan havoni tashqariga chiqarish uchun mo’ljallangan klapanli qutidan tashkil 

topgan. 

 

Rasm-43. Filьtrlovchi gazniqoblar. 

 Barcha  rusumdagi  gazniqoblar  ham  GP-5  rusumli  gazniqobiga  o’hshash 

tuzilishga  ega.  PDF  -  SH  rusumli  gazniqob  7  -  17  yoshlardagi  bolalar  uchun 

mo’ljallangan.  Bolalar  gazniqobi  ham  filtrlovchi  quti  va  niqobdan  tashkil  topib, 

niqob  elastik  rezinadan  tayyorlangan  bo’ladi.  Gazniqobdan  foydalanish  uchun 

filtrlovchi quti niqob bilan birlashtiriladi. Bolalar himoya kamerasi 1,5 yoshgacha 

bo’lgan  bolalarni  zaharli  birikmalar,  radioaktiv  moddalar  va  biologik  ta’sirlardan 

saqlaydi.  Bolalar  himoya  kamerasi  tarkibiga  -  himoya  kamerasi,  atmosfera 

---

yog’inlaridan  saqlovchi  yopinchiq,  kartonli  quti  va  kamerani  saqlovchi  g’ilof 

kiradi. 

        Gazniqoblarning  himoya  qilish  darajasini  oshirish  uchun  har  bir  fuqaro  o’z 

yuzi  o’lchamini  bilishi  muhim  ahamiyatga  ega.  CHunki  yuz  o’lchami  to’g’ri 

tanlangan  shlem  -  niqob  yuzga  zich  yopishib  turadi  va  tashqaridan  hech  qanday 

zararli ta’sirlar kirmaydi. 

 

 

 

 

 

 

Gazniqoblarning o’lchamlari 2 xil usulda aniqlanadi: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rasm-44.  Gazniqob  o’lchamini  to’g’ri 

tanlash uchun odam yuzini o’lchash. 

 

a) yuz o’lchamini aniqlash orqali 

aniqlash; 

          b)daxan 

bilan 

qosh 

suyagi 

orasidagi masofani o’lchash orqali.  

 

 

---

 

 

 

Rasm-45. Gazniqob o’lchamini yuz balandligini o’lchash orqali aniqlash. 

 

Gazniqoblar  o’lchamini  birinchi  usuli  bilan  aniqlashda  yuz  o’lchami  63 

sm.gacha bo’lsa – 0; 63,5 - 65,5 sm.gacha bo’lsa – 1; 66 - 68 sm.gacha bo’lsa – 2; 

68,5 - 70,5 sm.gacha bo’lsa – 3; 71 sm.dan katta bo’lsa – 4; 71 sm.dan katta bo’lsa 

4 dan katta o’lchamli bo’ladi. 

 

Gazniqoblar  o’lchamini  ikkinchi  usul  bilan  aniqlashda  daxan  bilan  qosh 

suyagi orasidagi masofa 99 - 109 mm. gacha bo’lsa 1- o’lchamli gazniqob; 109  - 

119  mm.  gacha  bo’lsa  2-o’lchamli;  119  mm.dan  katta  bo’lsa      3  -  o’lchamli 

gazniqob xisoblanadi. 

 

Bolalar gazniqobi o’lchamini topishda ularning yuz balandliklari o’lchanib, 

so’ngra quyidagi jadvaldan foydalanib, gazniqob o’lchovi aniqlanadi.