Amaliy mashg‘ulot N: 1 Atom tuzilishi haqidagi talimotning rivojlanishi tarixi

Amaliy mashg‘ulot N: 1

1.Atom tuzilishi haqidagi talimotning rivojlanishi tarixi.

Eramizdan avvalgi 460-370-yillarda yashagan olim Demokrit tabiatdagi barcha narsalar juda kichik zarrachalardan, yani "atom" lardan tashkil topgan va atom bo‘linmas deb aytgan.

865-925-yillardayashagan Markaziy osiyolik Abu Bakr Muhammad ibnZakariyo ar-Roziy atomlar bo‘linadigon zarrachalar bo‘lib, ularning ichi bo‘shliq va mayda bo‘lakchalardan iborat bo‘ladi degan fikirni aytgan. Atomlar doimo harakatda va ular orasida o‘zaro tasir kuchi mavjut dep hisoblagan.

Atomlarning murakkap tuzilganliligini isbotlovchi dalillar siyraklashtieikgan gazlar orqali elektr to‘ki o‘tishiga oid tajribalarda ko‘rinadi. Bu tajribani1895-yilda ingiliz olimi Kruks amalga oshirgan.

1898-yili atom haqida mavjud bo‘lgan barcha bilimlarni umumlashtirib, Tomson atom tarkibi haqidagi dastlabki fikirlarni ilgari surdi. Unga ko‘ra, atom o‘zining hajmi bo‘yicha bir teks taqsimlangan musbat zaryadlar va bu zarrachalar orasida tebranuvchan elektronlardan iboratdir. 1903-yili Tomson birinchi bo‘lib atomning tuzilish modelini yaratdi.

1911-yili o‘zining tajribalari asosida E.Rezerford atom tuzilishi haqidagi quyidagi modelni taklif qildi:

1. Atomning markazida musbat zaryadli yadro‘ joylashgan bo‘lip, u atom ichidagi fazoning juda kichik qismini band etadi.

2. Musbat zaryadning barchasi va atom massasining xammasi kchik hajimli yadroda joylashgandir.

3. Yadro‘ atrofida elektronlar berk orbitallar bo‘ylap(huddi quyosh atrofida planetalar aylangani singari ) aylanip turadi.

Lekin Rezerford modeli klassik elektro dinamika qonunlariga zid keldi. Ko‘rsatilgan ziddiyatlarni 1913-yil atom tuzilishining kvant modelini taklif etgan taniqli daniyalik olim N.Bor bartaraf etdi