Amir Temurning iqtisodiy qarashlari

13. 
    Sayyidlar, ulamo, mashoyix, fozil kishilar (din ahllari).
    
14. 
    Aqlli, donishmand odamlar.
    
15. 
    Xudojo‗y kishilar.
    
16. 
    No‗yonlar (tuman boshlig‗i), amirlar, mingboshilar, ya‘ni harbiylar.
    
17. 
    Sipoh va raiyat (soliq to‗lovchi xalq).
    
18. 
    Aqlli, tajribali, eng ishonchli kishilar.
    
19. 
    Vazirlar, sarkotiblar.
    
20. 
    Hakimlar (faylasuflar, donishmand, allomalar), tabiblar, munajjimlar, muhandislar (injenerlar).
    
21. 
    Hadis olimlari.
    
22. 
    Ahli hunar va san‘atchilar.
    
23. 
    Kasbu hunar egalari.
    
24. 
    Savdogar va sayyohlar.
    

Davlat taqdirini esa podsho, xazina, askar hal qiladi, deyilgan. Qo‗shin a‘zolarining maoshi to‗g‗risida aniq ma‘lumotlar keltirilgan. Masalan, oddiy sipoh o‗zi mingan ot bahosiga teng miqdorida maosh olishi, bahodirlar ikki ot bahosidan to‗rt ot bahosigacha maosh olishi, o‗nboshi o‗z qaramog‗idagi askarga nisbatan ikki barobar ko‗p, yuzboshi o‗nboshidan ikki marta ortiq maosh olishi tayinlangan.

«Tuzuklarda» A.Temur davrida soliq va jarimalarni yig‗ish va xarj (sarf) qilishga alohida e‘tibor berilgan. «Xirojni yig„ish vaqtida, – deb uqtiriladi «Temur tuzuklari»da, – ikki vazir tayinlansin. Biri to„plangan molni yozib, raiyat ahvolini tekshirib tursin, boj oluvchilar fuqaroga zulm qilib, ularning ahvoliga xaroblik yetkazmasinlar. Viloyatlarda

yig„ilgan barcha mol-ashyoni kirim daftariga yozishlari lozim. Ikkinchi vazir esa, chiqim daftariga yozib, yig„ilgan mollardan sipoh maoshiga taqsim qilsinlar». Demak, ko‗rinib turibdiki, hisob-kitob ishlari to‗g‗ri yo‗lga qo‗yilishi talab etilgan. Xiroj odatda, sug‗oriladigan yerlarda jami hosilning uchdan biri (33 foiz), lalmikor yerlarda to‗rtdan biriga (25 foiz) teng bo‗lgan miqdorda to‗plangan. Bu raqamlar uning hozirgi davrdagi daromad solig‗i atrofida bo‗lganligini ko‗rsatib turibdi.

A.Temur o‗qimishli, olim odamlarning mehnatiga yuqori baho bergan. «... Sayidlar, olimlar va fozillarga dargohim doim ochiq edi, - deyiladi «Tuzuklar»da, – chunki bu insonlar mamlakat rivojida ustundirlar». A.Temur Shom (hozirgi Suriya) yurtini qo‗lga olganda

(1401-y.) taniqli olim Ibn Xoldun (1332– 1406) asirga tushib qoladi. Sohibqiron uning olimligini bilgach, u bilan suhbatlashib, izzat-ikrom bilan uni qo‗yib yuboradi.

Amir Temur (1336-1405)

Amir Temur (1336-1405) iqtisodiyotni boshqarishda o‗ziga xos maktab yaratdi. Sohibqiron davlatida devoni buzurg (bosh vazir)dan tashqari har bir viloyatda Devon deyiluvchi boshqarma bo‗lgan. U davlatning muhim ishlarini: soliq yig‗ish, tartib saqlashni, ijtimoiy binolar – bozorlar, hammomlar, yo‗l- lar, suv inshootlarining tarmoqlarini nazorat qilib turgan. Uning xodimlari vaqti-vaqti bilan