Аналитик кимё Atom-emission usulida moddalarning miqdoriy va sifatiy analiz qilish usullar

Спектропроектор ёрдамида анализ қилинаётган намуна спектрининг тасвири, темир спектр чизиқларининг расми туширилган атласдаги спектрга мос қилиб тўғриланади ва атлас ёрдамида чизиқларнинг қайси элементларга тегишли эканлиги аниқланади. Таққослашнинг зарурий шарти-атласдаги ва тасвирдаги чизиқларнинг бир-бирига аниқ мос келиши (бир нечта чизиқ топилади).

Биринчи навбатда, валент электроннинг биринчи қўзғалган ҳолатдан асосий ҳолатга ўтиши натижасида нейтрал атомлар чиқарадиган нурланишдан ҳосил бўладиган энг интенсив чизиқлар ахтарилади. Бундай чизиқлар “охирги” чизиқлар деб аталади.

Агар намунада бир нечта элементлар бўлса, спектрнинг, бу элементларнинг чизиқлари бир-бири билан устма-уст тушмайдиган қисмлари анализ қилинади. Фоннинг спектри халақит берганда ҳам худди шундай йўл тутилади.

4. Сифат анализи

• Атом эмиссия усули (АЭС) атомлар томонидан чиқарилган жуда кўп спектр чизиқларини бир вақтда қайд қилиш имкониятини беради. Шунинг учун ҳам АЭС кўп элементли анализ усули ҳисобланади.
• Атом спектрларининг ажойиб хусусиятларидан бири уларнинг чизиқли тузилишидир. Шу сабабга кўра, атом спектрлари кўп маълумотга эга.
• Чизиқнинг спектрдаги жойи, яъни тўлқин узунлиги ҳар бир элемент учун хусусийдир ва унинг бу хоссасини сифат таҳлили учун ишлатиш мумкин. Чунки ҳар бир элементнинг электрон тузилиши бошқасиникидан фарқ қилгани учун, уларнинг спектри ҳам ўзига хосдир.
• Спектр чизиқнинг спектрдаги ўрни элементнинг табиати билан аниқланади ва концентрацияга боғлиқ эмас.

4. Миқдорий анализ

• Бу боғланиш Ломакин –Шайбе формуласи орқали ифодаланади.
• Шундай қилиб элементнинг концентрациясини аниқлаш учун, чиқариш спектри чизиғининг интенсивлиги аналитик сигнал сифатида ишлатилиши мумкин. Бу тенгламадаги а коэффициент атомлаш жараёнининг шароитига боғлиқ бўлган эмпирик катталик, атом чиқарган нурни худди шундай атомлар томонидан ютиш коэффициенти. Шунинг учун, атом-эмиссия спектроскопиясида атомлаш шарт-шароитларини тўғри танлаш, аналитик сигналнинг интенсивлигини ўлчаш, стандарт намуналар бўйича даражалаш ҳал қилувчи аҳамиятга эгадир.