|
Mustaqil ish mavzusi:
Analog kuchaytirgich qurilmalarning
asosiy zususiyatlari
Analog kuchaytirgich qurilmalarning asosiy xususiyatlari
Umumiy ma’lumotlar. Signal manbayi quwati yetarli bo‘lmagandayuklama RVu deb
ataluvchi bajaruvchi qurilma normal ishlashi uchun kuchaytirgich qurilmalardan
foydalanish zarurati tug‘iladi. Akustik
tizimlar, elektron — nur trubkalar, keyingi kuchaytirgich kaskadning kirishi va
boshqalar yuklama bo'lib xizmat qilishi mumkin.
Kirish signali manbayi yoki datchik turli noelektr kattaliklarni elektr signalga
birlamchi o'zgartiradi. Mikrofon, detektor, fotoqabulqilgich, awalgi kuchaytirgich
qurilma chiqishi va boshqalar kirish signallari manbayi bo‘lib xizmat qiladi.
Yuklamada hosil qilinishi zarur quvvat yordam chi kuchlanish m anbayidan (to
‘g‘rilagich, akkum ulator, batareya) olinadi. Energiyani kuchlanish m anbayidan
yuklamaga uzatishda kuchaytirgich qurilma yoki kuchaytirgich “vositachilik” qiladi.
Ideal kuchaytirgichning eng umumiy
xususiyati kirish quvvati R
KIR
ni R
chiq
ga
quyidagicha ko'rinishda o‘zgartirishdan iborat:
Kuchaytirgichning tuzilishi sxemasi.
Agar Rkir» R g bo'lsa, kuchaytirgichni boshqarish kuchlanish bilan
amalga oshiriladi. Bu holda kirish toki e ’tiborga olmasa bo'ladigan
darajada kam va kuchaytirgich kirishida f/m signal Eaga yaqin
bo‘Iadi. Rkir<<="" p="">
Yuklama 3 va 4 elektrodlarga ulanadi. Agar Ryil» R CHIQ b o ‘lsa,
kuchaytirgich yuklamada kuchlanish manbayi EYK Ec ga qadar
UCH,Q kuchlanish hosil qiladi, bunda chiqish toki e ’tiborga
olmaydigan darajada kam bo‘ladi. Bunday rejim potensial chiqish
deb ataladi. tfK(« / ? c///0bajarilganda esa, chiqishda
kuchaytirgich qisqa tutashuvga yaqin rejimda ishlaydi va chiqish
toki E ^ R ^ ^ ga qadar, chiqish kuchlanishi esa e’tiborga olmasa
bo‘ladigan darajada kichik bo‘ladi. Bu rejim tokli chiqish deb
ataladi.
Kuchaytirgichlarning tasniflanishi. Kuchaytirgichlar turli
belgilariga ko‘ra tasniflanadi: kuchaytirish
koeffitsientlari,
kirish va chiqish
qarshiliklari, o ‘tkazish polosasi (ishchi chastotalar
diapazoni), kuchaytirilgan signal buzilish darajasi va
boshqalar.
H ar qanday kuchaytirgich piravordida quvvat kuchaytirgich
bolishiga qaramasdan, kuchaytiriladigan kattaliklari turiga
qarab, ularni kuchlanish, tok va quvvat kuchaytirgichlarga
ajratiladi.
K uchaytiriladigan kattaliklari turiga m uvofiq kuchaytirish
koeffitsientlari:
Har bir kuchaytirgich o‘zining kirish va chiqish differensial
qarshiligi
Kirish qarshiligi signal manbayiga nisbatan yuklama
vazifasini bajaradi. Shuning uchun RKm qanchalik
katta bo'lsa, signal manbayi shunchalik kam
yuklatilgan bo'ladi va uning kuchlanishi
kuchaytirgich kirishiga yaxshiroq uzatiladi.
Chiqish qarshiligi kuchaytirgichning yuklatilishga
qodirligini ifodalaydi: u qanchalik kichik bo‘lsa,
tashqi yuklama shunchalik katta tok olishi va uning
qarshiligi shunchalik kichik bo‘lishi mumkin.
Yuqoridagi ifodalarda
kirish va chiqish toklar
,
kuchlanishlar o‘zlarining o‘zgaruvchan tashkil
etuvchilari bilan ko‘rsatilgan, signallar sinusoida
ko‘rinishida bo‘lgan holda ularning ta’sir etuvchi
qiymatlari
Agar kaskad kuchlanish bilan boshqarilsa va potensial
chiqishga ega bo‘lsa, kuchaytirgich kuchlanish
kuchaytirgich
deb ataladi va u kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish
koeffitsienti
Kv
bilan ifodalanadi.
Agar kaskad tok bilan boshqarilsa va tokli chiqishga ega
bo'lsa, kuchaytirgich tok kuchaytirgich deb ataladi va u tok
kuchaytirish koeffitsienti Kt bilan ifodalanadi.
A gar R kir = R g R chiq = R Yu b o ‘lsa, k u c h a y tirg ic h
quvvat kuchaytirgich
deb ataladi va u quvvat b o 'y ich a
kuchaytirish
koeffitsienti KRbilan ifodalanadi. Bu holda kirish signali
manbayi
ga teng maksimal quvvat uzatadi,
kuchaytirgich esa
,
yuklamada bo‘lishi
mumkin maksimal quvvatni hosil qiladi:
B undan maksimal quvvat kuchaytirish koeffitsienti
Kuchaytirgich amplituda xarakteristikasi
Nochiziqli buzilishlar kuchaytirgichlarda ishlatilgan tranzistorlar
VAXlarining nochiziqliligi hisobiga yuzaga keladi. Shuning uchun
kuchaytirgich kirishiga sinusoidal signal berilganda, chiqish signali
yangi garmonikalarga ega bo'lib, toza sinusoidani takrorlamaydi.
N ochiziqli buzilishlar garmonik buzilishlar koeffitsienti bilan
baholanadi. Kuchaytirgich chiqishidagi yuqori garmonikalar (U2,
U3 ...) am plitudalarining o 'rta kvadrat qiym atlarini asosiy
tebranishlar amplitudasiga ( U) nisbatining foizlarda ifodalangan
qiymati garmonik buzilishlar koeffitsienti deb ataladi va
quyidagicha topiladi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
