Andijon Davlat Universiteti Tarix fakulteti 3-"v" guruh talabasi

 

Mafkura  yakkahokimligi  tushunchasi  va  uning  mohiyati 

Alohida 

mafkura yakkahokimligining mohiyati shundaki, bunda biron-bir mafkuraviy tizim 

yagona  ilmiy  jihatdan  asoslangan  eng  adolatli,  jamiyatdagi  muayyan  qatlam 

manfaatlarini  ifoda  etuvchi  mafkura  deb  e’lon  qilinadi.  O‘zining  mohiyati  yoki 

biron  bir  jihati  bilan  undan  farq  qiluvchi  g‘oyalar,  qarashlar,  mafkuralar  yot  va 

dushman mafkuralar sifatida e’tirof etiladi. 

 

G‘oya  va  mafkurani  mutlaqlashtirishning  g‘ayriinsoniyligi 

Bu  siyosat 

harbiy-hududiy  va  mafkuraviy  bosqinchilik  qilishga,  o‘zining  mustabidchilik 

tartiblarini  keng  miqyosida  qaror  toptirishga  qaratiladi.  Lekin,  tarixiy  haqiqat 

shundan  iboratki,  mustabidchilik  mafkuralarining  turli  andozalari  va  ularning 

loyihalari asosida yaratilgan, demokratiyaga qarshi tuzumlarning pirovard natijada 

halokatga  uchrashi  muqarrar.  SHu  sababli  yakkahokimlikka  intilgan,  mutlaq 

haqiqatni  e’tirof  etishga  da’vo  qiladigan  mafkuraning  istiqboli  yo‘q.  CHunki,  u 

yakkahokimlik o‘rnatish barobarida o‘zini boyitib boradigan manba - fikrlar rang-

barangligi va qarashlar xilma-xilligidan uzilib qoladi. Muayyan guruh yoki partiya 

                                                             

1

 Каримов И.А. «Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари ва 

тараққиёт кафолатлатлари. -Т.: «Ўзбекистон», 1997, 51- бет

 

---

 

 

 

16 

g‘oyalari  hukmron  mafkuraga  aylansa,  hurfikrlik,  vijdon  erkinligi  va  qarashlar 

xilma-xilligi cheklanadi. Mutlaq haqiqatga egalik da’vosi, mustabidlik prinsiplarini 

kuchaytiradi.1991  yilda  sobiq  Ittifoq  tarqalib  ketishi  bilan  uzil-kesil  inqirozga 

uchradi. Buning sabablari nimalardan iborat?