Andijon mashinasozlik instituti ―gumanitar fanlar‖ kafedrasi ―O‘zbekiston tarixi‖ fanidan

O‘ZBEKISTON OLIY VA O‘RTA TA‘LIM VAZIRLIGI ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI

―Gumanitar fanlar‖ kafedrasi

―O‘ZBEKISTON TARIXI‖ FANIDAN


TARQATMA MATERIALLAR


.

Юқори палеолит

Темир асри
Бронза асри
Энолит Янги тош асри

Неолит Янги тош асри
Мезолит Ўрта тош асри

Ibtidoiy tuzimni davrlashtirish

Ўрта палеолит
Ёки мустъе бундан 100-40 мирнг йил ав
Қуйи палеолит

“Avesto”. Jinoyat va jazo turlari

Динга қарши Шахсга қарши

Мулкий

Руҳонийнинг ўз

вазифасини қонунга хилоф равишда бажариши, бошқа дин вакили билан никоҳга кириш

Таҳдид қилиш, инсонни ўлдириш, одамни калтаклаб, унга жароҳат

етказиш, ҳомиладорлик пайтида аёлнинг соғлиғига қарши қаратилган жиноятлар

Талон-тарож, фирибгарлик, ўғирлик, олинган қарзни ўзлаштириш

Оилага қарши




Оила аъзоларига шикаст

етказиш, вояга етмаган болаларни ота-оналаридан олиб кетиш, васийсиз қолдириш

Ахлоққа қарши




Фоҳишабозлик,

бесоқолбозлик, эр- хотиннинг бир-бирига хиёнати

Табиат кучларига

қарши

Ерга, сувга, оловга ва ўсимлик дунѐсига қарши қаратилган

жиноятлар

Жазо

Бировни калтаклаб, уни

ҳушидан кетказиш, қонини оқизиш, суягини синдириш, умуман унга шикаст етказадиган ҳаракатлар маълум

миқдорда қамчин билан жазоланган

Эр ва хотин, ота ва ўғил ўртасидаги аҳдномани,―сўз қасами‖ни бузган одам

маълум миқдорда қамчин

билан саваланган

O‘zlashtiruvchi xo

Жиноят такрорланган ҳол-да,унинг

ҳар бир такрори

‘jaliklarga asoslangan urug‘chil

403

ҳисобига яна қўшимча 20 та қамчинжазоси қўлланилган

ik jamiyatining belgilari

жамоани

умумий меҳнат ва умумий турмуш тарзи бирлаштирган

Умумий мулк ва озиқ-овқат захиралари

Ҳудуддаги табиий маҳсулотларни ўзлаштириш







Ҳуқуқий муносабатларнинг шаклланмаганлиги

Жамоа аъзоларининг манфаатлари бирламчи бўлиб, ижтимоий мавқеининг тенглиги

Одоб-ахлоқ меъѐрларига асосланган одамлар хулқ- атвори қоидалари, уруғчилик тизимианъаналарининг мавжудлиги

Уруғ, қабила йўлбошчиларининг жамоалар йиғилишида (кенгашида) сайланиши




Уруғ бошлиқларининг обрў-эътиборига асосланган

ижтимоий бошқарув

Йўлбошчиларнинг жамоа аъзолари билан биргаликда меҳнат жараѐнларида иштирок этиши





Ижтимоий ҳокимият мерос сифатида отадан ўғилга

ўтмаганлиги

Kasbiy boshqaruvning shakllanish asoslari





Ишлаб чиқарувчи хўжаликларнинг мавжудлиги

Янги ҳудудий ташкилот-ҳудудий қўшничилик

жамоасининг вужудга келиши

Бир ҳудудда турли уруғ намояндаларининг жойлашуви




Ўзини иқтисодий жиҳатдан таъминлай оладиган катта

оила жамоаларининг вужудга келиши










Алоҳида уй-жойлар, хусусий мулк, чорва, озиқ-овқат захиралари

Жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий ва маданий

ривожланиш даражаси

Ихтисослашган ҳунармандчилик (қуролсозлик, кулолчилик, заргарлик, тўқимачилик), янги иқтисодий муносабатларнинг вужудга келиши

Кенг миқёсда қишлоқ хўжалик ва ҳунармандчилик

маҳсулотларининг ишлаб чиқарилиши

Тайёр маҳсулот ва хом ашё билан айирбошлаш

жараёнининг кенгайиб бориши

Ҳаётий муҳим манфаатларни амалга ошириш зарурияти

Ички ва ташқи ижтимоий-иқтисодий муносабатларни

тартибга солиш ва назорат қилиш


Ilk davlatchilik davrida boshqaruv funktsiyalari

Ziroatchilik jamiyatlarida davlatchilikning shakllanish asoslari



Ҳудудий қўшничилик жамоаси

Ота уруғи - патриархат

Ташкилий бошқарувнинг ривожланиши




Ишлаб чиқариш билан шуғулланмасдан, ижтимоий- иқтисодий муносабатларни назорат қиладиган ҳамда бошқарадиган, ўзларининг амалий билимлари ва нуфузлари билан бошқалардан ажралиб турган шахсларнинг сараланиши

Ижтимоий, иқтисодий, ҳарбий, маъмурий-ҳудудий

бошқарув зарурияти

Бошқарувнинг дастлабки ижтимоий фойдали фаолиятдан касбий бошқарувчиликка айланиши






Бошқарувчи лавозимини бажарувчи шахсларни моддий

рағбатлантириш

Ҳокимиятни ҳуқуқий жиҳатдан расмийлаштириш.

Давлатнинг турли вазифаларини ҳуқуқий тартибга солиш

Boshqaruv tartibi “Avesto”

Режалаштириш, ташкил этиш, тартибга солиш

ва назорат қилиш вазифалари

Иқтисодий

Ҳарбий

Ижтимоий

Ҳудудий

“Avesto”da siyosiy ma’lumotlar













Ҳоким






―Нманопати‖

Уй эгаси

Уй-қўрғон

жамоаси
Miloddan avvalgi VII-VI asrlarda boshqaruv tartibi

Қишлоқ

жамоаси

Қишлоқ

оқсоқоли

―Виспати‖

Туман-бир неча қишлоқ жамоалари

Оқсоқоллар

кенгаши

―Ҳанжамана‖

Вилоят (бир

неча туман)

Вилоят ҳокими

―Даҳъюпати‖

Мамлакат

Мамлакат

ҳокими

―Қави‖


Osiyoda Aleksandrning boshqaruv faoliyati asoslari


Подшо

Забт этилган ҳудудларда маҳаллий ҳокимлар – Артабоз- Бақтрияда, Оксиарт-

Этерия

Харбий таянч истехкомлар, юнон- македон отлиқ ва

(Юнон-македон саркардалариданподшо ҳамроҳлари, дўстлари)

Македонлар яроғ-

аслаҳалари билан

қуролланган маҳаллий

аҳоли қўшинлари

Гефестион, Селевк, Птоломей, Клит, Кратер, Неарх

Ҳарбий йўлбошчилар

кенгаши





Қўшинлар йиғини (қўшинлар йиғинида суд ишлари кўриб чиқилган, жиноят ва жазо масалалари муҳокама қилинган)

Makedoniyalik Aleksandr davlatining qulashi va O’rta Osiyoda yangi davlatlarning tashkil topishi

Македония давлати

Александр давлати,

милоддан аввалги 323 йил

Миср давлати

Сурия (Салавкийлардавлати)

Ўрта Осиѐ ҳарбий ўлкаси

Антиох, мил.авв.

293-260 йилларПарфия Марғиѐна Бақтрия Сўғдиѐна

Кушон подшолиги

мил.авв. 250 йил

I-III асрлар

Сурхон воҳаси. Жанубий Тожикистон, Афҳонистон, Шимолий ²индистон, Шарқий Туркистон

Qang’ davlatining idora-tartib usuli




Подшо




Оқсоқоллар кенгаши (Олий кенгаш)






Turk hoqonligi boshqaruv tartibi





Тудун (ноиб)


Улус Ноиб

Маҳаллий ҳукмдорлар: Ихшид (Самарқанд), Худот (Бухоро),

Ихрид (Кеш),

Афшин (Уструшона),

Ихшид (Фарғона)



Туман ҳокимлари

(деҳқон)

Чокарлардан иборат

ҳарбий қўшинлар




Қишлоқ ва шаҳар

жамоалари

Қурултой (оқсоқоллар

ва ҳарбийлар йиғини)

Қабила-уруғ бошлиқлари, беклар

Қабила, уруғ

вакиллари, халқ

оммаси – ―будун‖,

―Қора будун‖

Зироатчилар, савдогарлар, ҳунармандлар, мардикорлар