Аҳоли турмуш даражаси ва сифатини ифодаловчи кўрсаткичлар тизимини статистик баҳолаш

Республикамизда ҳозирги даврда (2021 й.) аҳоли умумий даромадларида бирламчи даромадларнинг салмоғи 73,7 фоизни, трансфертлардан олинадиган даромадлар эса 26,3 фоизни ташкил этмоқда.

Қўрсаткичлар	2010 й.	2012 й.	2014 й.	2015 й.	2016 й.	2020 й.
Аҳолининг умумий даромадларининг реал ўсиши	123,6	113,2	108,9	109,6	110,7	100,5
Аҳоли жон бошига умумий даромадларининг реал ўсиши	120,1	111,6	107,1	107,7	108,8	98,6
Умумий даромадлар – жами шу жумладан	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0
I. Бирламчи даромадлар	80,4	78,9	80,4	84,2	85,1	75,4
1. ишлаб чиқаришдан олинган даромадлар	78,5	77,1	78,4	82,0	82,2	73,3
2. мол-мулкдан олинган даромадлар	1,9	1,8	1,9	2,2	2,9	2,1
II. Трансфертлардан даромадлар	19,6	21,1	19,6	15,8	22,5	24,6

Жаҳон амалиётида аҳоли даромадлари тенгсизлигини аниклашда бир қанча кўрсаткичлардан фойдаланилади
Модали даромад
медианали даромад
аҳоли даромадлари табақаланишининг фонд коэффициенти (Кd);
квинтилл коэффициенти

Жини коэффициенти (KG). Ялпи даромаднинг аҳоли гуруҳлари ўртасида табақаланишини тавсифлаш учун аҳоли даромадлари тенгсизлиги индекси – Жини коэффициентидан фойдаланилади. У аҳолининг турли гуруҳлари даромадлари даражасидаги тафовутни акс эттиради. Бу кўрсаткич 0дан 1гача чегарада ўзгаради. Унинг қиймати 0дан қанчалик узоқлашиб 1га яқинлашса катта даражада даромадлар аҳолининг алоҳида гуруҳлари қўлида тўпланишидан далолат беради. Жамиятда даромадларнинг текисланишида бу коэффициент 0га қараб интилади ва у қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.

бу ерда: xi – жами аҳоли сонида i рақамли социал гуруҳга тегишли аҳоли салмоғи; yi – i рақамли аҳолининг социал гуруҳида тўпланган даромадлар салмоғи; cumyi – даромадларнинг кумулятив (ўсиб борувчи) салмоғи.

Табақаланишнинг даражасини аниқлашда жаҳон амалиётида кўпрок Лоренц эгри чизиғидан фойдаланилади (С.Лоренц – америкалик статистик иқтисодчи (1876-1959 йй.).

Табақаланишнинг даражасини аниқлашда жаҳон амалиётида кўпрок Лоренц эгри чизиғидан фойдаланилади (С.Лоренц – америкалик статистик иқтисодчи (1876-1959 йй.).

Инсон камолоти индекси (Human Development Index) БМТ Тараққиёт Дастури томонидан 1990 йилдан бери юритилади ҳамда ҳар йилнинг охирида ҳисобот йилидан олдинги йилнинг якунлари бўйича ҳисоблаб чиқарилади.