Asosan uzunchoq miyaga ta’sir etadigan dori vositalari

Etimizol S.V.Anichkov rahbarlik qilgan laboratoriyada olmgan va o‘rganilgan sintetik preparat bo‘lib, o‘ziga xos nafas analeptigi hisoblanadi. Etimizol nafas markaziga tanlab ta'sir ko'rsatishi bilan birga trankvilizatorlarga xos farmakologik ta'sirlash xususiyatiga ega bo‘lib, titrash holatini keltirib chiqarmaydi, uyquni bartaraf etmaydi, bezovtalik holatini yo'qotadi.

Bilvosita ta’sir etuvchi analeptiklar

Bilvosita ta’sir etuvchi analeptiklar — karotid sinusi — xcmoretseptorlarni (N-xolinoretseptorlarni) qo‘zg‘atib, nafas markazining faoliyatini refleks yo‘li bilan jonlantiradi. Bunday ta'sir, birinchidan, bu markaz faoliyati qisman sustlashganda samarali bo‘lsa, ikkinchidan, venaga yuborilgandagina yuzaga chiqadi, uchinchidan, preparatlar ta'siri birinchi yuborilishida yaxshi namoyon bo'ladi, qayta yuborilganida esa uncha sezilmaydi. Narkoz moddalari va uxlatuvchi dorilar bilan zaharlanganda uncha samara bermaydi. Bunday paytda ko'proq nafas ntarkazini bevosita qo‘zg‘atuvchi analeptiklar (kofein, korazol) naf qiladi. Bilvosita ta'sir etuvchi analeptiklarga lobclin, sititon va novshadil spirti kiradi.

Lobelin alkaloid bo‘lib, karotid sinusiga ta'sir etib, rcllcktor yo‘l bilan nafasni qo‘zg‘atadi, vegetativ gangliylar va xromafin to‘qimasi (buyrakusti bezi)ni ham rag‘batlantiradi. Shu bilan birga adashgan nerv markazini ham qisman qo‘zg‘atishi bradikardiyaga sabab bo‘ladi. Qon bosimi biroz lushib, keyinchalik ko‘tariladi. Chunki lobelin simpatik nerv gangliysini ham qo‘zg‘atadi va adrenalinning ajralishini ko'paytiradi. Shuning uchun yurak-qon tomiri kasalliklarida clitiyotlik bilan yuboriladi.

• Lobelin alkaloid bo‘lib, karotid sinusiga ta'sir etib, rcllcktor yo‘l bilan nafasni qo‘zg‘atadi, vegetativ gangliylar va xromafin to‘qimasi (buyrakusti bezi)ni ham rag‘batlantiradi. Shu bilan birga adashgan nerv markazini ham qisman qo‘zg‘atishi bradikardiyaga sabab bo‘ladi. Qon bosimi biroz lushib, keyinchalik ko‘tariladi. Chunki lobelin simpatik nerv gangliysini ham qo‘zg‘atadi va adrenalinning ajralishini ko'paytiradi. Shuning uchun yurak-qon tomiri kasalliklarida clitiyotlik bilan yuboriladi.
• Sititon sitizinning 0,15% li eritmasidir. Ta'siri lobelinnikiga 0‘xshaydi. Lekin nafas markaziga reflektor ta'siri lobelinnikidan kuchliroq. Qon tomirlarini ko‘proq qisqartirgani va qon bosimini ko'targani uchun shok va kollaps holatlarida ham qo‘llanilishi mumkin. Ateroskleroz va gipertoniya kasalliklarida tavsiya clilmaydi.
• Novshadil spirti hidlanganda yuqori nafas yo‘llaridagi sczuvchi retseptorlarni qitiqlab, reflektor yo‘l bilan nafas markazini qo‘zg'atadi. Shu sababli qisqa muddatga hushdan ketganda, alkagoldan zaharlanganda, mastlik holatida beriladi.

Nafas olish stimulyatorlari

• N-xolinometiklar (nafas olishni reflektorno rag'batlantiruvchilar ).

Sitotin
Lobelin gidroxlorid
Ta’sir mexanizmi: sinokartoid zonadagi N-xolinoretseptorlarni qo’zg’atadi => Uzunchoq miyani qo’zg’atuvchi impuls => nafas olish markazining faoliyati oshishi => nafas olishning tezlashishi va chuqurlashishi.
Buyurilishi:1)отравление угарным газом, 2) вдыхание веществ раздражающего действия, 3) утопление, удушение, 4) асфиксия новорожденных.
Nojo’ya ta’siri: Taxikardiya, arterial qon bosimi oshishi, увеличение саливации желёз, колики.
Противопоказания: гипертоническая болезнь, атеросклероз, кровотечение.

E’tiboringiz uchun rahmat