Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar

YaIMni barcha daromadlar bo‘yicha aniqlash

№	YaIMni barcha daromadlar bo‘yicha hisoblashning tarkibi	Shartli belgilar
1	Xususiy firmalarda ishlovchilarning ish haqi	W
2	Arenda to‘lovlari yoki renta	R
3	Foiz to‘lovlari	R
4	Xususiy mulk egasining daromadi	Px
5	Korporatsiyalar foydasi	Pk
6	Biznesga egri soliqlar	T
7	Amortizatsiya	A
	Jami: YaIM = W + R + R + Px + Pk + T + A	Y

YaIMni xarajatlar usulida aniqlash

№	YaIMni tovar va xizmatlar sotib olishga mo‘ljallangan barcha xarajatlar	Shartli belgilar
1	Uy xo‘jaliklarining iste’mol xarajatlari	C
2	Yalpi investitsiyalar	I
3	Davlat xarajatlari	G
4	Sof eksport	Xn
	Jami: YaIM = C+I+G+Xn	Y

Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlarni hisoblashdagi bog’liqlik

SIM
MD
ShD
ID
SIM = YAIM – amortizatsiya MD = SIM – biznesga egri
soliqlar
ShD = MD –
korporatsiyalarning foydasi - ijtimoiy
sug’urta to’lovlari + dividendlar +
ijtimoiy transfertlar
ID = ShD – individual soliqlar
(majburiy to’lovlar bilan)

Nominal YaIM

Real YaIM
Real YaIM  Nominal YaIM
YaIM deflyatori
YaIM deflyatori
Narxlar indekslarining hisoblash ussullari:
Doimiy tarkibning indeksi
(Laspeyres indeksi)
P Q
0 0
Iste’mol narxlar indeksni
hisoblashda qo’llaniladi.
Iste’mol qilinayotgan mahalliy va import tovarlarning ichki narxlarini hisobga oladi
Iste’molning o’zgarmas tarkibiga asoslanib hisoblanadi
Pl  PtQ 0
P Qt
O’zgaruvchan tarkibning
indeksi (Paashe indeksi)
Pp  PtQt
0
YaIM deflatorini hisoblashda
qo’llaniladi
Ishlab chiqarilgan mahalliy tovarlarning narxlarini
hisobga oladi
Ishlab chiqarishdagi o’zgarishlarni hisobga oladi

Pf  PlPp

Narxlar indekslarining hisoblash ussullari:
Fisher indeksi
Paashe va Laspeyres indekslarining kamchiliklarini Fisher indeksi yumshatadi

Mashqlar:

• UzAuto Motors o’zining Xorazmdagi zavodiga elekromobil ishlab chiqarishi

uchun 1 mlrd. sh.b. o’tkazdi;

• Jizzaxdagi «avtomobil lizingi» kompaniyasi UzAuto Motorsda ishlab chiqarilgan 30 dona avtomobilni sotib olish uchun 1 mlrd. sh.b. o’tkazdi;
• Jizzaxdagi «avtomobil lizingi» kompaniyasi Yaponiyaning Toyota kompaniyasida ishlab chiqarilgan 30 dona avtomobilni sotib olish uchun 1 mlrd. sh.b. o’tkazdi;
• Yaponiyadagi «avtomobil lizingi» kompaniyasi UzAuto Motorsda ishlab

chiqarilgan 30 dona avtomobilni sotib olish uchun 1 mlrd. sh.b. o’tkazdi;

Mashqlar:

• Siz fond birjasida “O’zbekiston temir yo’llari” AJning xususiy shaxslarga

tegishli qismini 1 mln. sh.b.ga sotib oldingiz;

• “Uzbektelecom” AJ fond birjasida “O’zbekiston temir yo’llari” AJning xususiy shaxslarga tegishli qismini 2 mln. sh.b.ga sotib oldi;
• Moliya vazirligi pensiya to’lovlarini oshirish uchun 1 mlrd. so’m ajratdi;
• Moliya vazirligi stipendiya to’lovlarini o’z vaqtida to’lash uchun

0,5 mlrd. so’mga OvO’MT vazirligidan yangi operatsion tizim sotib oldi.

Qo’shilgan qiymat (ishlab chiqarish) usuli bo‘yicha hisoblangan Yalpi ichki mahsulot (mlrd.so‘m)

Xarajatlar usuli bo‘yicha hisoblangan Yalpi ichki mahsulot
(mlrd.so‘m)

Yillar	Yalpi ichki mahsulot	Iste’mol	Investitsiya	Davlat xarajatlari	Sof eksport
2010	74 042,0	42 928,0	19 608,3	9 871,2	6 049,9
2015	210 183,1	130 761,3	54 784,2	30 141,1	468,8
2018	406 648,5	239 271,3	153 072,7	57 179,4	-42 874,9

Yillar	YaIM, jami	Tarmoqlarning yalpi qo`shilgan qiymati	Mahsulotlarga sof soliqlar
2000y.	3 255,6	2 848,0	407,6
2005y.	15 923,4	14 233,3	1 690,1
2010y.	74 042,0	64 578,4	9 463,6
2015y.	210 183,1	190 036,2	20 146,9
2018y.	406 648,5	361 072,7	45 575,8
2019y.	511 838,1	465 357,4	46 480,7