Hisoblash mashinalarida assembler (assembly) – yig’ish, translyator ma’nolarini anglatadi va ko’p hollarda asm qisqartmasi bilan ifodalanadigan quyi darajadagi dasturlash tili hisoblanadi. Bu tildagi ko’rsatmalar (instruction) bilan mashina kodidagi ko’rsatmalar o’rtasida farqlar mavjud. Shuningdek, bu tildagi ko’rsatmalar orqali quyi darajada qurilma ta’minotiga buyruqlar biriladi va amallar bajariladi.
Mashina tilidan farqli (ikkilik va o’n oltilik kod), assembler tillarida buyruqlar inson tomonidan o’qilishi oson bo’lgan ketma-ketliklarda namoish etiladi.
Assembler – bu “yig’uvchi” degan ma’noni beradi. Birinchi bu ibora 1942 yil Ketlin Boot tomonidan ishlatilgan. 1951 yilda esa Wilkes, Wheeler va Gill lar o’z kitoblarida bu terminni ishlatishgan.
Assembler tarixi
Assembler – bu “yig’uvchi” degan ma’noni beradi. Birinchi bu ibora 1942 yil Ketlin Boot tomonidan ishlatilgan. 1951 yilda esa Wilkes, Wheeler va Gill lar o’z kitoblarida bu terminni ishlatishgan.
Assembler
Assembler & mashina kodi
Mashina tili
Protsessor uchun: to'g'ridan-to'g'ri apparat tomonida bajariladi
Ko'rsatmalar ikkilik koddan iborat: 1 va 0
Assambler tili
Operatsiyalar, registrlar va xotira joylarini ifodalash uchun ramziy nomlardan foydalanadigan dasturlash tili.
Assambleya tili har bir quyi darajadagi mashina buyrug’ini yoki opcodni akslantirish uchun, odatda har bir arxitekturaga oid registrni, flaglarni va boshqalarni aks ettirish uchun mnemonikadan foydalanadi. Ko’pgina operatsiyalar to’liq buyruqni shakllantirish uchun bir yoki bir nechta operandni talab qiladi.
Assembler tili
Ushbu til tabiatan prosessor arxitekturasiga yaqin til hisoblanadi. 0 va 1 sonlari bilan ishlashni oldini olish uchun aniq stenografiya sifatida yaratilgan.
Assembler terminalogiyasi
Macro assambler makrobuyruqlar imkoniyatini o’z ichiga oladi, shuningdek, assambler tili matni qayta nom bilan ifodalanishi va shu nom yordamida kengaytirilgan matnni boshqa kodga kiritish uchun ishlatilishi mumkin.
Cross assembler - bu natija olinishi mumkin bo’lgan tizimdan farqli kompyuterda yoki operatsion tizimda (host tizimida) ishlaydigan assembler kodi. Bu o'rnatilgan tizimlar yoki mikrokontroller kabi dasturiy ta'minotni amalga oshirish uchun resurslarga ega bo'lmagan tizimlar uchun dasturlarni ishlab chiqishni osonlashtiradi.
Assembler terminalogiyasi
Yuqori darajali assembler – bu yuqori darajadagi tillar bilan doimiy bog’liq bo’lgan, masalan, kengaytirilgan boshqaruv strukturalari (IF / THEN / ELSE, DO CASE) va yuqori darajadagi abstrakt (mavhum) ma’lumotlar turlari, shu jumladan struktura, sinflar va to'plamlar bilan birga ishlaydigan assembler tilidir.
Mikroassembler - bu kompyuterning quyi darajadagi qismlarini ishlashini boshqarish uchun proshivka deb nomlangan mikroprogrammani shakllantirishga yordam beradigan dastur.
Meta-assambleyer “bu assambleya tilining sintaktik va semantik tavsifini qabul qiladigan va shu til uchun assambleyer yaratadigan dastur” tili. Bu ko’pincha qurilmalarga to’g’ridan-to’g’ri murojaatni talab qiladigan tizimlarda dasturlash uchun qo’llaniladi.
Assembler tilida misol
LDA 0810; // xotira yacheykasidan qiymatni A ga ko’chirish
MOV B, A; // registrdan registrga ko’chirish
ADD C; // C dagi qiymatni Akumulyatorga qo’shadi
SUI 05; // Akumulyatordagi qiymatdan 05 ni ayirish
MOV C, A; // Akumulyatordagi qiymatni C ga ko’chirish
STA 0811; // Akumulyatordagi qiymatni 0811 yacheykaga ko’chir
