Atom elektr stantsiyalari. Aes: ishlash printsipi, xususiyatlari, tarixi va qiziqarli faktlar aes fizikasiga oid xabar

Reaktor kuchini boshqarish printsiplari.
Quvvat reaktori har xil quvvat darajalarida barqaror ishlashi kerak. Reaktorda issiqlik chiqarish darajasining o'zgarishi tez, ammo silliq, kuchning tezlashishi sakrashisiz sodir bo'lishi kerak.
Boshqarish tizimi rejimdagi o'zgarishlardan kelib chiqadigan K koeffitsientidagi (reaktivlik) o'zgarishlarni, shu jumladan boshlash va to'xtashni qoplash uchun mo'ljallangan. Buning uchun ish paytida grafit tayoqchalari yadroga kerak bo'lganda kiritiladi, ularning materiallari termal neytronlarni kuchli singdiradi. Quvvatni pasaytirish yoki oshirish uchun, o'z navbatida, ko'rsatilgan tayoqlar tortib olinadi yoki kiritiladi va shu bilan K. koeffitsienti o'rnatiladi. Tayoqchalar ham tartibga soluvchi, ham kompensatsion sifatida ishlatiladi va umuman ularni boshqarish yoki himoya qilish deb atash mumkin.
Reaktorlarning tasnifi.
Yadro reaktorlari turli mezonlarga ko'ra tasniflanishi mumkin:
1) Uchrashuv bo'yicha
2) Yoqilg'i tarkibida yadro parchalanishining ko'p qismini keltirib chiqaradigan neytronlarning energiya darajasi bo'yicha;
3) Neytron moderatori turi bo'yicha
4) sovutish suyuqligining agregatsiyasi turi va holati bo'yicha;
5) yadro yoqilg'isini ko'paytirishga asoslangan;
6) Yadro yoqilg'isini moderatorga joylashtirish printsipiga asoslanib,
7) Yadro yoqilg'isining umumiy holatiga ko'ra.
Elektr yoki issiqlik energiyasini ishlab chiqarishga mo'ljallangan reaktorlarga energiya reaktorlari, shuningdek texnologik va ikki maqsadli reaktorlar deyiladi.
Energiya darajasiga ko'ra reaktorlar bo'linadi: termal neytronlarda, tez neytronlarda, oraliq neytronlarda.
Neytron moderatorlari turi bo'yicha: suv, og'ir suv, grafit, organik, berilyum.
Sovutish suvi turi bo'yicha: suv, og'ir suv, suyuq metall, organik, gaz.
Yadro yoqilg'isini ko'paytirish printsipiga ko'ra:
Sof bo'linadigan izotop reaktorlari. Yadro yoqilg'isini ko'paytirish bilan (regenerativ) kengaytirilgan naslchilik bilan (naslchilik reaktorlari).
Yadro yoqilg'isi printsipi bo'yicha: heterojen va bir hil
Parchalanadigan materialning agregatsiyasi holatining printsipiga ko'ra:
Qattiq, kamroq suyuqlik va gaz shaklida.
Agar biz o'zimizni asosiy xususiyatlar bilan cheklasak, unda reaktor turlari uchun quyidagi belgilash tizimi taklif qilinishi mumkin
1. Kam miqdordagi boyitilgan uran (VVR-Uno) yoki bosimli suv reaktorida (VVR) moderator va sovutuvchi sifatida suv bo'lgan reaktor.
2. Moderator sifatida og'ir suvga va tabiiy uranga sovutuvchi sifatida oddiy suvga ega bo'lgan reaktor. Belgilanishi: tabiiy urandagi og'ir suv reaktori (TVR-Up) yoki og'ir suv reaktori (TBR) Og'ir suvdan foydalanilganda va
Sovutish suyuqligi (MTP) bo'ladi
3. Moderator sifatida grafitli va kam boyitilgan uranga asoslangan sovutish suyuqligi bo'lgan suv reaktori past boyitilgan uranli grafiti suv reaktori (GVR-Uno) yoki grafiti suv reaktori (GVR) deb nomlanadi.
4. Tabiiy uran (GGR-Up) yoki grafiti-gaz reaktorida (GGR) sovutish suyuqligi sifatida moderator va gaz shaklidagi grafitli reaktor
5. Sovutuvchi moderator sifatida qaynoq suvga ega bo'lgan reaktor VVKR, xuddi shu og'ir suv reaktori - TTKR deb belgilanishi mumkin.
6. Grafitni moderator va natriyni sovutish suyuqligi bo'lgan reaktor LPR sifatida belgilanishi mumkin
7. Organik moderator va sovutish suyuqligi bo'lgan reaktor OER sifatida belgilanishi mumkin