Audit va taftish tushunchalari, o’xshashlik va farqli jihatlari

Мувофиқлилик аудити ўтказишдан асосий мақсадлар

1.Мувофиқлилик (мослик) аудити - бу корхона хўжалик тизимида амалдаги қонунчиликка оид ҳужжатлар ва йўриқномалар билан белгиланган меъёрларга ҳамда маъмурият ходимлари учун ишлаб чиқилган муолажа ва қоидаларга қандай риоя этилаётганлигининг текширувидир.

2. Мувофиқлилик (мослик) аудити- корхона мулкдорлари ва акциядорлари буюртмасига асосан тавсия қилинган бошқарувга оид меъёрларга корхона Низомига мувофиқ қай даражада маъмурият (раҳбарият) томонидан риоя этилаётганлигини текшириш мақсадида ҳам амалга оширилиши мумкин.

3. Мувофиқлилик (мослик) аудити – юқори бошқарув (маъмурият) томонидан белгиланган кўрсатма ва қоидаларни хўжалик тизимида бажарилиши даражаси устидан ўтказиладиган назорат мослик аудитнинг мақсадини ташкил қилади.

Масалан, Мамурият томонидан белгилаб қўйилган ва бажарилиши мажбурий бўлган вазифалар бухгалтерия ходимлари томонидан амал қилиниши, моддий бойликларнинг сақланишининг таъминланиши ва уларнинг сарфланишни белгиланган чегаралардан чиқмаслилигига риоя қилиш даражаси ёки кредиторлар ва банклар билан тузилган битимларга корхона томонидан амал қилинишини назорат қилиш ва бошқалар.

Операцион аудит текшируви

Операцион аудитда текшириш фақатгина бухгалтерия ҳисоби билан чегараланмайди, балки бошқарув тизими, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил қилиш, компьютер муомалалари алгоритмини такомиллаштириш, маркетинг ва умуман аудиторнинг мутахассислигидан келиб чиқиб, турлича соҳаларни қамраб олиши мумкин.

Операцион аудит текширувининг ўзига хос қийинчилик томони шундаки, унинг маълумотларини объектив баҳолаш қийин. Операцион аудит моҳияти жиҳатидан кўпроқ маъмурият учун маслаҳатлар бериш, яъни консалтингдан иборат, деса ҳам бўлади. Охирги йиллар ичида бу аудит тури ривожланган мамлакатларда кўпайиб бормоқда, яъни бу текширув усулини конкретлаштириш масаласи бўйича қизғин изланишлар олиб борилмоқда.

Аудиторлик хизматларини груҳлар бўйича таснифи