Avtomatlashtirilgan

Axborot xavfsizligi. Axborot xavfsizligining dolzarblashib borishi, axborotning strategik resursga aylanib borishi bilan izohlash mumkin. Zamonaviy davlat infratuzilmasini telekommunikatsiya va axborot tarmoqlari hamda turli xildagi axborot tizimlari tashkil etib, axborot texnologiyalari va texnik vositalar jamiyatning turli jabhalarida keng qo’llanilmoqda (iqtisod, fan, ta’lim, xarbiy ish, turli texnologiyalarni boshqarish va x.k.)
Axborot xavfsizligi deb, ma’lumotlarni yo’qotish va o’zgartirishga yo’naltirilgan tabiiy yoki sun’iy xossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan xar qanday tashuvchilarda axborotning himoyalanganligiga aytiladi.
Xaker deganda, odatda, tegishli dasturlarni, kodlarni yaxshi biladigan va buni g‘arazli maqsadlarda qo‘llaydigan kiberjinoyatchilar tushuniladi. Ammo xaker degani aynan jinoyatchi bo‘lmasligi, balki bu sohadagi bilimlaridan to‘g‘ri yo‘lda foydalanishi ham mumkin.
Xakerlar va krekerlar texnik jixatdan yuqori bilimga egadirlar. Ular axborotlar tizimining barcha jarayonlarini batafsil bilishadi va ular axborotlar manbasini buzishga harakat qilishadi. Xakkerlar ko’p va turlicha bo’lib,ularning oddiy "hazilkashlaridan tortib, judayam usta bo’lib ketganlarigacha uchratish mumkin. Krekerlar ham xakerlarga o’xshashadi, lekin ular tijorat uchun ishlab chiqilgan dasturiy vositalarni "sindirishib" nolegach holda sotishga harakat qilishadi.
37. Axborotlar ishonchliligini oshirishning gorizontal va vertikal yig’indilar usuli (xatolar, uchrash sabablari, nazorat kilish usullari).
Axborotni qayta ishlash bo'lishi mumkin vertikal yoki gorizontal, ulardan biri bo'lishi mumkin markazlashtirilgan yoki markazlashtirilmagan (tarqatildi). The gorizontal taqsimlangan ishlov berish 1980-yillarning o'rtalaridagi yondashuv ushbu nom bilan mashhur bo'ldi ulanish. Connectionist tarmog'i turli xil tugunlardan tashkil topgan va u "priming effekti" bilan ishlaydi va bu "asosiy tugun ulangan tugunni faollashtirganda" sodir bo'ladi (Sternberg & Sternberg, 2012). Ammo "farqli o'laroq semantik tarmoqlar, bu ma'lum bir ma'noga ega bo'lgan bitta tugun emas, aksincha bilim turli xil faollashtirilgan tugunlarning kombinatsiyasida aks etadi "(Goldstein, Sternbergda keltirilgan, 2012). Zamonaviy dunyoda axborot xavfsizligi eng birinchi o’rinda e’tibor qaratilishi kerak bo’lgan jihatlardan biri hisoblanadi. Siz, oilangiz yoki faoliyatingizga aloqador har qanday shaxsiy ma’lumot bugungi kunda g’araz niyatli kishilar qo’liga tushsa juda kuchli qurolga aylanishi mumkin. Ijtimoiy tarmoqlar va televideniyada internet orqali shaxsiy ma’lumotlarning tarqalishiga yoki o’g’irlanishiga bog’liq jinoyatlar ko’p yoritilmoqda. Tafsilotlarga e’tibor bersangiz, bir qarashda ahamiyatsiz deb bilingan kichik ma’lumotlar kishilarga ma’naviy, ruhiy va moddiy zarar yetkazayapti. Ko’ngilsizliklarning oldini olish uchun har bir kishi o’zi uchun shaxsiy va oilaviy/jamoaviy axborot xavfsizligi haqida umumiy ma’lumotga ega bo’lishi kerak. Internet texnologiyalarining hozirgi rivojlanish davrida esa axborot xavfsizligi nafaqat kattalar, balki bolalarga ham mukammal o’rgatilishi kerak bo’lgan soha bo’lib qolmoqda.
38. Axborotlar ishonchliligini oshirishning raqamlar bo’yicha yig’ish usuli (xatolar, uchrash sabablari, nazorat kilish usullar).
Inson axborotlami yig'ish, saqlash va qayta ishlashda qulay hamda qisqa ko'rinishda bo'lishi uchun turli belgilashlardan foydalanadi. Bunga tovushlarni harf va raqamlar orqali, musiqa tovushlarini notalar orqali, matematik, fizik, biologik qonuniyatlarni formulalar orqali ifodalanishini misol qilish mumkin.