Avtomobil indd

Epoksidli smolalar asosidagi yelimlar. 
Bu yelimlar 
sovuqlayin va qaynoq holda qotadigan turlarga bo‘linadi 
ular asosida fizikaviy-mexanikaviy xususiyatlari juda yaxshi 
bo‘lgan birikmalar hosil qilinadi. Epoksidli yelimlar asosida 
hosil qilingan birikmalar suv, moy va benzin ta’siriga chidamli 
bo‘ladi. Avtomobillarni ta’mirlashda sovuqlayin qotadigan 
epoksidli yelimlardan nisbatan keng foydalaniladi. Epoksid 
kompozitsiyalar 1 dan 21 gacha raqam bilan ifodalanadigan 
tarkibda ishlab chiqariladi. 4, 13–16 va 19 raqamli tarkiblarning 
asosini ÅÄ–20 smolasi, qolgan tarkiblarning asosini esa ÅÄ–
16 smolasi tashkil etadi. Bu epoksidli kompozitsiyalar ning 
tarkibida 10 foizdan 25 foizgacha plastifikator – dibutilftalat (20 
va 21 raqamli tarkiblarda mos ravishda 60 va 50 foiz) bo‘ladi. 
Bu kompozitsiyalar epoksidli smolaga 10–12 foiz qotirgich 
qo‘shib tayyorlanadi. Qotirgich sifatida polietilenpoliamindan 
foydalaniladi. proksidli kompozitsiyalarga to‘ldirgich sifatida 
aluminiy kukuiv. maydalangan sluda, grafit, cho‘yan kukuni, 
temir oksidi va gaz qurumidan foydalaniladi. 
To‘ldirgichlar epoksidli kompzitsiyalarning fizikaviy-kim-
yo viy xususiyatlarini sezilarli darajada o‘zgartiradi. Ular 
kompozitsiya ning kirishishi kamaytiradi, chiziqli (issiqlik 
ta’sirida) kengayish koeffitsiyentini pasaytiradi, issiqlik 

---

334
335
o‘tkazuvchanligi va issiqlik ta’siriga turg‘unligini oshiradi hamda 
kompozitsiyaning boshqa fizikaviy-kimyoviy xususiyatlarini 
yaxshilaydi. To‘ldirgichlar metallarning organik va noorganik 
kukunlaridan iborat bo‘ladi. Eng ko‘p qo‘llaniladigan epoksidli 
kompozitsiyalarning tarkibi 12.1-jadvalda keltirilgan. 
12.1-jadval
Eng ko‘p qo‘llaniladigan epoksidli kompozitsiyalarning tarkibi