Автомобиллар ва тракторлар конструкцияси фанига кириш



Download 59,71 Kb.
bet1/9
Sana14.04.2022
Hajmi59,71 Kb.
#550549
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
1-маруза (1)


1-Маьруза .


Автомобиллар ва тракторлар конструкцияси фанига кириш. Кириш. Мамлакатимиз ва хориж автомобил ва тракторсозлик саноатининг моҳияти ва ривожланиш босқичлари. . Автомобил ва тракторларнинг енергия ва куч қурилмалари Автомобил, ғилдиракли ва ўрмаловчи-занжирли тракторларни умумий конструкцияси. Асосий агрегатлари ва механизмлари. Автомобил тракторларнинг таснифланиши.
Трактор ва автомобилларнинг конструкцияси, вазифаси.

  1. Мамлактимиз ва хориж автомобилъ ва тракторсозлик саноатининг мо­ҳияти ва ривожланиш босқичлари. Автомобилъ, ғилдиракли ва ўрма­ловчи-занжирли тракторларни умумий конструкцияси

  2. Асосий агрегатлари ва механизмлари.

  3. Тракторларни, автомобилларни тас­нифланиши ва уларни турлари.

  4. Мамла­ктимиз ва хориж тракторсозлик саноатининг моҳияти.


1-мавзу. Кириш. Узбекистон Республикаси аграр сиёсати. Қишлок хужалиги ишлаб чикаришида трактор ва автомобилларнинг роли. Трактор ва автомобилларнинг таснифи, асосий кисмлари ва истикболли типажи
Трактор - узиюрар гилдиракли ёки занжирли машина булиб, тиркама ёки осма кишлок хужалик, йул куриш ва бошка жойларда фойдаланиладиган машина хамда куролларни харакатга келтириш учун хизмат килади; бунда тиркалган ёки осилган машиналар механизмлари трактор двигателидан махсус кувват олиш вали (КОВ) оркали харакатга келтирилиши мумкин. Трактор двигателидан харакатланадиган шкив оркали стационар машиналарни хам харакатга келтириши мумкин.
Тракторлардан халк хужалигининг турли тармокларида, жумладан, кишлок хужалигида, йул курилиши ишларида, урмон хужалигида, мелиорация ишларида хамда юк ташиш ишларида фойдаланилади. Юкорида айтилган турли ва катта микдордаги ишларни бажариш учун турли русумдаги тракторлар керак булади.
Автомобиллар транспорт воситаси сифатида йуловчи ва юкларни ташишда ишлатилади. Ушбу транспорт воситаси айникса кичик масофаларга юк ташишда юкори самарадорлик билан ишлайди.
Тракторсозликни ривожланиш тарихи
Ерга механик восита билан ишлов бериш фикри кадим замонларда хам айтилиб келинган. Масалан 1836 йилда рус инженерии В.П.Гурьев ерни хайдашда буг кучи билан харакатга келтириладиган занжирли механик воситаси билан фойдаланиш мумкинлиги тугрисида фикр билдирган.
1878 йилда Россиялик олим С.Маевский занжирли тортиш воситасини лойихалаб патент олган. Бу лойихаларни амалга ошира олмасликни ягона кийинчилиги - машинани буриш муаммоси булиб келган. Нихоят 1879 йилда малакавий маълумоти булмаган Ф.А.Блинов юриш кисми занжирли булган механик воситага патент олди ва 1888 йили Ушбу воситани тайёрлаб унга буг машинасини урнатди. 1889 йил Россия тракторсозлигини таваллуд топган йили хисобланади, чунки шу йили жахонда биринчи, иккита буг двигатели урнатилган занжирли тракторни тайёрлаб оммага намойиш килинган.
1911 йил Я.В.Мамин томонидан куввати 16 дан 60 от кучигача (ок) булган ички ёнув двигателлари (ИЁД) яратилиб «Универсал» (16 ок), «Посредник» (30 ок) ва «Прогресс» (60 ок) гилдиракли тракторлар яратилган.
1924 йилда Россияда бир цилиндрли, куввати 12 ок ли двигател урнатилган «Карлик» трактори яратилган, ундаги двигателда ёкилги сифатида нефт ишлатилган. 1923-24 йилларда Петроград шахридаги «Красный Путиловец» заводида «Форд» фирмасининг (А^Ш) тракторига ухшаш «Фордзон -Путиловец» трактори ишлаб чикарилган. Бу тракторда керосин ёкилгисида ишлайдиган, куввати 19 ок булган 4 цилиндрли двигател урнатилган.
1927 йилда Россияда хорижий мамлакатлардан келтирилган бешта турли русумли занжирли ва 22 та турли русумдаги гилдиракли тракторларни синовдан утказилган. Синовлар натижаларига кура Интернэйшнл (А^Ш) фирмасининг икки русумли гилдиракли тракторлари (15/30 ва 10/20) ва Катерпиллер фирмасининг (А^Ш) 50/60 русумли битта занжирли тракторлари танланган ва улар келажакда Россия заводлари ишлаб чикарилиши режалаштирилган. 1927 йилни охирларида Россияда 26000 гилдиракли ва 900 ва занжирли тракторлар мавжуд булган.
1930 йилда Сталинград трактор заводи (СТЗ) ишга туширилди ва у СТЗ-1 (А^Шнинг 15/30 русумли тракторини аналоги) гилдиракли трактори ишлаб чикарила бошланди. 1931 йилдан бошлаб шу русумли трактор Харьков трактор заводида хам ишлаб чикарилиб унга СХТЗ деб ном куйилди.
1932 йилда Челябинск трактор заводи ишга тушди (ЧТЗ) ва занжирли тракторлар ишлаб чикарила бошлади. Илк занжирли трактор С -60 да 4 цилиндрли двигател урнатилган, бу трактор А^Шни Катерпиллер фирмасининг 50/60 русумли трактор аналоги булган.

  1. йилда бошлаб «Красный Путиловец» заводида уч гилдиракли, пахтачиликда ишлатиладиган «Универсал-1» трактори билан чикарилган. Ушбу трактор АКШни Интернэшнл фирмасида чикарилаётган «Формол» тракторини аналоги.

1937 йили бошлаб гилдиракли тракторлар билан бирга СХТЗ -НАТИ русумидаги занжирли тракторлар ишлаб чикарилди. СХТЗ-НАТИ тракторларда керосин ёкилгисида ишлайдиган 4 цилиндрли, куввати 52 ок булган карбюраторли двигател урнатилган. Шуни айтиш керакки керакли бу тракторларнинг юриш кисмида кулланилган балансирли осма замонавий занжирли тракторларда хам кулланиб келмокда (ДТ -75М, ДТ-175С, Т-150).

  1. йилда собик Совет Иттифокини биринчи, куввати 75 ок булган дизел тайёрланган ва бу дизел С-65 русумли занжирли тракторга урнатилган.

Ленинград Киров заводи (аввалги «Красный Путиловец») «Универсал» русумли чопик трактори билан бирга газогенератор мосламали урмон хужалигида ишлатиладиган 45 ок занжирли тракторлар хам ишлаб чикарган.
1943 йилда Липецк ва Владимир шахарларида Янги заводлар куриш тугриида карор кабул килинди. (1944 йилда Владимир трактор заводидан 260 та «Универсал-1» русумли Узбекистонда ишлатиладиган чопик тракторларни ишлаб чикарилган.
1949 йилдан бошлаб СХТЗ-НАТИ ва ХТЗ тракторлар урнига двигател куввати 54 ок булган ДТ-54 занжирли трактори чикарилган, бу трактор 1970 йилларгача чикарилиб келинди

Харьков трактор заводидан ДСШ-14, кейинчалик ДВСШ-16 ва Т-16/16М узиюрар трактор шассилари чикарилган. 1954

Филдиракли универсал чопик трактори

МТЗ-2

ЮМЗ, МТЗ

1962

Барча гилдиракли етакчи трактор

«Интернэшнл 4300»

АКШ







К-700

Ленинград Киров заводи

1962

Интеграл трактор

Т-5

ЛТЗ

1977

Узиюрар трактор шасси

«Политрак-150»

Даймлер-Бенц (Германия)

1976.83

Мобил энергетик восита

МТЗ-142 базасида МЭВ

НАТИ, МТЗ

1983

Мобил энергетик восита

Т-150К базасида МЭВ

НАТИ-ХТЗ

1986

Универсал энергетик восита

«МЭКС мобил 8300»

Штейер, Петтинигер (Австрия)

1986

Универсал энергетик восита

ЧЭС-06

ВИСХОМ, ХЗТСШ

1985

Кенг куламда трактор

365 ГТА

Фендт (Германия)

1954 йилда Днепропетровск шахрида жойлашган Южный машинасозлик заводида (ЮМЗ) универсал чопик тракторларни аввал МТЗ-2, кейинчалик эса МТЗ-5А/5М, МТЗ- 5ЛС/5МС ва ЮМЗ-6АКЛ/6АКМ русумлари чикарилган.
1956 йилда Онежск трактор заводи ишга туширилди ва урмон ишларини бажаришга мулжалланган ТДТ-40/40М, ТДТ-55 русумли тркторлар ишлаб чикарди. 1956 йилда собик иттифок ишлаб чикарилган тракторлар сони буйича жахонда 1 уринда чикиб олди ва бу курсаткич 1987 йилгача сакланиб келди.
Барча тракторларга дизеллар урнатилиши муносабати билан (1956й.) иттифокда двигател ишлаб чикарадиган заводлар бирин -кетин курила бошланди: Минск мотор заводи (1962й.), Харьковдаги мотор заводи (1962й.), Алтай мотор заводи (1966й.) ва Волгоград мотор заводлари (1986й.).
1960 йилда Узбекистонда, ВТЗ билан биргаликда пахтачиликда кенг фойдаланадиган Т-28Х3 ва Т-28Х4 тракторлари ишлаб чикарила бошланди.
1962 йилда Кишинев трактор заводида Т-50В ва Т-54В занжирли тракторлари, 1969 йилдан эса лавлагичиликда ишлатиладиган Т -54С занжирлик тракторлари тайёрланган.
1968 йилда Козогистондаги Павлодар трактор заводи Волгоград трактор заводининг ДТ-75М тракторини ишлаб чикарди.
1 -жадвал

Download 59,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish