Б. Ш. Ризаев,Б. Б. Хасанов муҳандислик геологияси


Муҳандислик - геологик қидирув ишларида қўлланиладиган геофизикавий



Download 1,13 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/52
Sana23.02.2022
Hajmi1,13 Mb.
#170089
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   52
Bog'liq
muhandislik geologiyasi

9.4 Муҳандислик - геологик қидирув ишларида қўлланиладиган геофизикавий
текшириш усуллари.
Геофизикавий текшириш усуллари ёрдамчи усуллар бўлиб, геологик қидирув ишлари билан
бирга олиб борилади ва кўп ҳолларда шурф қазиш, пармалаш ишларини ҳажмини камайтиради.
Бу усуллар ёрдамида тоғ жинсининг физика – механикавий хоссаларини, химиявий таркибини,
ер ости сувларини тарқалиш шароитини ва йўналишини, физикавий - геологик ва муҳандислик -
геологик жараёнларни ва бошқаларни ўрганиш мумкин.
Муҳандислик геологик ишларида, асосан, геофизикавий текшириш усуллари электрометриядан
ва сейсмометриядан кенг фойдаланилади.
Сейсмометрия усули суньий ҳосил қилинган ва табиий йўл билан ҳосил бўлган тўлқинларнинг
тоғ жинсларидан ўтиш тезлигига асосланган.


Кейинги пайтда бир каналли микросейсмик ускуналардан фойдаланиб, тоғ жинси
қатламларининг қалинлиги, дарёнинг эски ўзанлари туби, грунт сувларининг ётиш чуқурлиги
аниқланмокда.
Мураккаб геологик тузилишига эга бўлган шароитда сейсмометрия усуллари яхши натижа
бермайди.
Электроразрядка усуллари тоғ жинси массивларида ҳосил бўлган табиий ва сунъий электрик
майдонни ўрганишга асосланган.
Ҳар бир тоғ жинси ўзига хос солиштирма қаршиликка эга бўлади, бу эса тоғ жинслари
қирқимини ўрганишга асосий параметр бўлиб хизмат қилади.
Муҳандислик - геологик ишларда электрометрия текшириш усулларидан: вертикал электр
зондлаш, (ВЭЗ, электрик-профилли (ЭП), табиий полимерланиш (ЕП) усулларидан кенг
фойдаланилмокда.
Бу усуллар асосида ер ости сувларининг ётиш чуқурлигини, сурилмаларнинг сурилиш
текислигини, ҳар хил литологик таркибга эга бўлган қатлам чегараларини аниқлаш мумкин.
Геофизикавий ишларнинг кўпчилигини ВЭЗ, ВП, ЭП ва бошқалар геодезик ишлар натижасида
олдиндан тайёрланган турларда ёки йўналишларда олиб борилади.
Геофизикавий ишлар натижалари шу районда қазилган шурф ёки бурғ қудуқ билан таққослаб
кўрилиб, улар берган маълумотларнинг тўғрилигига ишонч ҳосил килинади. Бу эса муҳандислик-
геологик ишларни арзонлаштиради ва катта иқтисод килишга имкон беради.

Download 1,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   52




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish