Бахтиёр саидов



Download 107,5 Kb.
bet2/4
Sana21.02.2022
Hajmi107,5 Kb.
#25380
1   2   3   4
Bog'liq
Agrar-munosabatlar-va-agrobiznes

Е 4 н 0 = (Р/П)* 100
Е 4н 0 - ер нархи
П - процент
Р - рента
Ер нархи узлуксиз усиб боради, чунк ерга талаб ошган шароитда унинг таклифи узгармайди ер микдоран купаймайди. Рента сингари ернинг нархи хам табалашади.
Агробизнес деганда, кишлок хужалик сохасидаги бизнес тушунилади ва у бзор тизимининг таркибий кисмларидан бирини ташкил этади. Кенг маънода бунга кишлок хужалик билан боглик булган бизнес турлари киради. Агробизнес ривожланган бозор иктисодиётига хос. Таркибан унга кишлок хужаликнинг узидаги шу соха махсулотини кайта ишлаш ва истеъмиолга етказиб бериш билан боглик булган тадбиркорлик фаолиятлари киради. Агробизнеснинг максади бозорни керакли махсулотлар билан канда килмай ва тула-тукм таъминлаш оркали фойда куришдан иборат. Агробизнес илгари кишлок хужалик билан чекланса, кейинчалик у агросаноат комплексини камраб олади.
Агар дифференциация саноатни кишлок хужаликдан ажратса, интеграция уларни бир-бирига чирмашиб кетиши ёки уларнинг синтезидир. Бундай ходиса кишлок хужалик хамда машиналашган ишлаб чикариш асосига кучган кишлокда хам техника революцияси кулоч ёзган шароитда юз беради. Агробизнеснинг бирламчи бугини фермер (дехкон) хужалиги хисобланади, чунки у кишлок хужалик махсуслотини яратади.
Ривожланган бозор иктисодиёти шароитида оилавий фермер хужаликлари тенг тараккиёт этади. Улар юксак даражада ихтисослашган ва замонавий фан-техника ютукларига таянган хужалик хисобланади, улар юксак мехнат унуми ва сифатли махсулотни таъминлашга кодир булади. Фермер хужалигининг яшовчанлиги унинг афзаллигидир. Бу хужаликнинг самарадорлиги, афзаллиги куйидагилар билан изохланади.
1. Фермер хужалигида мехнат ва мулк бевосита кушилади, фермер уз мулкида узи ишлайди. Ёлланма мехнат ахамиятга эга. Уни узи учун ишлайди.
2. Фермер хужалиги мутлако мустакил бирон бир тарзда монополлашмаган хужалик, унинг фаолиятини бозор конунлари бошкаради.
3. Фермер хужалигида тадбиркорлик билан мехнат функцияси узвий кушилади. Бу ерда ишбилармонлик ва мехнатсеварлик биргаликда амал килганидан иктисодий манфаат ва масъулият ягона фаолиятнинг 2 томонини ташкил этади.
4. Фермер хужалиги сохиб-дехкон хужалиги булганидан бу ерда кам фойда билан хам каноанланиш мумкин, чунки у давлатнинг ёрдамига таянади.
5. Фермер учун унинг хужалиги факат даромад манбаи эмас, балки унинг уйи, оиласи истикомат киладиган жойи, унинг ишонган таянчи. У уз хужалигини кадрлайди, шу сабабли унинг ривожи учун уз мехнатини аямайди. Узбекисистон фермерлаштириш тоталитар тузумдан мерос колган ва ночор ахволга тушган давлат хужаликларини фермерлар ующмасига айлантириш ва улар таркибида фермер хужаликларини ташкил этиш, шунингдек, ишлаб турган давлат ва жамоа хужаликларидаги 1 кисми хисобидан фермер хужалигини уюштириш тарзида боради. Узбекистонда фермерлаштиришнинг хусусияти шундаки, фермер хужалиги хусусий ерда эмас, давлат мулки булган ерда вужудга келади. Узбекистон республикасининг “Дехкон хужалиги тугрисидаги конуни” да дехкон хужалиги мустакил хужалик субъекти тадбиркорлик шаклларидан биридир деб кайд этилади. Фермер хужалигидан ташкари агробизнес турлари хам бор. Улардан бири агрофирмалардир. Агрофирма муайян турдаги кишлок хужалик махсулотини етиштириш ва уни саноат усулида кайта ишлашни кушиб олиб борадиган корхонадир. Масалан, чорвачиликда сутни етиштириш, уни кайта ишлаш, истеъмолга тайёр холда келтириш билан шугулланади. Агрофирмаларда инвестиция хам кишлок хужалик, хам саноатга таалукли булади, хар икки сохага хос ресурслар ишлатилади. Ходимлар малакаси кенг булиб, улар саноат мехнати билан хам шугуллана оладилар.
Агрофирмалар кичик оилавий хужалик асосида хам ташкил топган. Бу ерда кичик хужалик кичик завод билан бирикади.
Агробизнеснинг йириклашган тури - бу агросаноат бирлашмаларидир. Бундай бирлашма бир неча хужалик ва корхоналар фаолиятини интеграциялаштиради. Бу ерда ишлаб чикаришнинг бир неча узаро богланган турлари уларга хизмат курсатувчи ва тижорат иши билан шугулланувчи корхоналар бирлашади.
Агробизнес ишига фермерлар асосциацияси (уюшмаси) ва иттифоклари хам хизмат килади. Улар кунгилли ва пайчилик маблагига асосланган уюшма булиб, уз аъзоларига хизмат курсатади, улар манфаатини химоя килади. Агробизнес турлари муайян мамлакатнинг шароитига караб хар хил даражада ривожланади, тадбиркорликнинг нуфузли турига айланади. Агробизнес юкори мехнат унумдорлигига асосланади.
Аграр тармокдаги хужаликларнинг янги турлари:
1. жамоа хужалиги
2. ширкатлар хужалиги
3. ижарачилар
4. фермер хужалиги
5. агрофирма
6. мустакил дехконлар хужалиги
Бозор тизими аграр муносабатларга янгича мазмун беради.
1. ернинг товарга айланиши
2. ерга турли мулкчиликнинг пайдо булиши
3. ернинг тадбиркорлик объекти булиши
4. ернинг гаровга куйилиши
5. ер учун пул шаклида рента ундирилиши
6. агробизнеснинг махсус фаолият турига айланиши



Download 107,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish