Bajardi: Rustamov j guruh: 23-21 Qabul qildi: Soburov X mavzu: Gips asosidagi buyumlar

TOSHKENT ARXITEKTURA VA QURILISH UNIVERSITETI BINO VA INSHOOTLAR QURILISHI FAKULTETI QURILISH MATERIALLARI VA BUYUMLARI KAFEDRASI QURILISH MATERIALLARI VA BUYUMLARI FANIDAN TAYYORLAGAN PREZINTATSIYA

Bajardi: Rustamov J Guruh: 23-21 Qabul qildi:Soburov X

Mavzu: Gips asosidagi buyumlar

Reja:

Kirish

Gips xossalari

Gips-beton buyumlar

Gips ishlab chiqarish texnalogiyasi

Gips ishlatilish sohalari

Xulosa

Gips nima?

Gips — bu, suv bilan kaltsiy sulfatning aralashmasi. Gipsning selenit deb ataluvchi nimshaffof tusdagi xili va alohida jilo berib yarqirovchi alebastr degan xili ma’lum. Gips yer qa’rida turli xil chuqurlikdagi qalin qatlamlardan olinadi: bu qatlamlarning bir xili deyarli yer sirtiga yaqin joyda uchrasa, boshqalari ancha chuqur joylashgan bo’ladi. Amerikaning Texas shtatida qatlamining qalinligi 100 metrdan ortiqroq, yuzlab kvadrat kilometr kenglikdagi maydonni egallagan gips qatlamlari bor. Gips qadimgi Misr zamonlaridan boshlab devor va shiftlarni suvash uchun qo’llanib kelingan. Gips o’z holicha yoki qum va ohak bilan aralashtirilib, undan ba’zan naqshlar ishlash, qoplovchi toshtaxtachalar tayyorlashda yoki suvoqpardoz qilishda foydalaniladi. Gipsdan g’isht yoxud devorlarning butun boshli bo’laklarini ham tayyorlash mumkin. Gipsdan film va spektakllarning dekoratsiyalari tayyorlanadi, undan haykaltaroshlar, jarrohlar va tish shifokorlari ham foydalanadilar. Gips arzon xom-ashyolardan bo’lib, uning zaxiralari yer kurrasining deyarli barcha qismlarida topiladi.

Gips

Gips (yun. gypsos—boʻr,ohak) 1)tabiiy gips—mineral; suvli kalsiy sulfat tuzi CaSO4•2H2O; tarkibida sof holda CaO (32,56%). SO3 (46,51%), H2O (20,93%) boʻladi. Monoklin sistemada kristallanadi. Kristallari plastinkasimon, ustunsimon, ninasimon va tolasimon koʻrinishda boʻladi. Koʻpincha, tutash donador, tolasimon massalar, turli kristallik guruhlar tarzida uchraydi. Toza gips rangsiz va shaffof; tarkibida qoʻshilmalar boʻlgani kulrang, sargʻish, qoʻngʻir va boshqa rangda boʻladi. Gips suvi quriy boshlagan koʻl va dengiz havzalarida sulfat tuzlarining choʻkishidan paydo boʻladi. Gips zaxiralari esa asosan gidrotermal jarayonlar hamda angidridning gidratlashishi natijasida hosil boʻladi. Gips qatlamlari Oʻzbekistonning Fargʻona (Quvasoy), Buxoro (Kogon) va Surxondaryo viloyatlarida topilgan.

• Gips bog‘lovchisi va gips asosida tayyorlanadigan buyumlar va qismlar gigiena talablariga to‘la javob berishi, zahiralari ko‘p bo‘lganligi tufayli qurilishda keng miqYosda ishlatiladi. Gips toshi zahiralari O‘zbekistonda va boshqa Markaziy Osiyo mamlakatlarida keng tarqalgan bo‘lib, tarkibiy qismi jixatidan farq qiladi. Gips bog‘lovchisi asosida kompozitsion qurilish materiallari, xususan gipskarton plitalarni ishlab chiqarishni Yo‘lga qo‘yilishi bunday bog‘lovchilarni ko‘plab ishlab chiqarishni taqozo etadi. Gips bog‘lovchilari ishlab chiqarish usuliga ko‘ra past va yuqori haroratda pishirilgan turlariga bo‘linadi. Past haroratda pishirilgan gips ikki molekula suvli gips toshini (SaSO4.2N2O) 110-1800S haroratda qisman suvini Yo‘qotish hisobiga olinadi: