Berdaq atindag’i qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti “Ekologiya ha’m Topiraqtaniw” kafedrasi

Berdaq atindag’I Qaraqalpaq ma’mleketlik universiteti “Ekologiya ha’m Topiraqtaniw” kafedrasi

• Tema:O’zbekistanda agrolandshaft ilimi menen shug’illang’an alimlar
• Orinlag’an: Ibragimova. A. Magistr
• Qabillag’an: Sultashova. O. Dotsent

Rejesi:

• Kirisiw
• Tiykarg’I bo’lim
• O’zbekistanda agrolandshaft ilimi menen shug’illang’an alimlar
• Olardin’ ilimge qosqan u’lesleri
• Juwmaqlaw
• Paydalanilg’an a’debiyatlar

Kirisiw

• Agrolandshaft-awil xojalig’inin’ tiykarg’I bo’limi bolip xaliqti aziq-awqat penen tamiynlew, sanaatti shiyki zat, sharwashiliqti bolsa ot-jem menen tamiynleydi

• Respublikamizdin’ 447,4min’ kv km den artiq bolg’an uliwma jer maydaninin’ 10% in g’ana egislik jerler quraydi.

Landshaft

• Landshaft (nem. Land — jer, schaft — tábiyatkórinisi) — 1) t ipologik tábiy komplekslerd iulıwmalastıratǵıntúsinik: geologikjayi, relyefi, ıqlımı, topraqları, ósimlikgruppası, haywanotdúnyası, gidrologik rejiminiń birdeyligi menen ajralıp turatuǵın hám tábiy shegaraǵa iye
• Bolǵan aymaq. Landshafttaniwda L. dıń 3 qıylı túsinigi ámeldegi: regionaltúsinik, bunda
• L.jermaydanınıń tábiyshegaralanǵanonshaúlkenbolmaǵanbólegitúsiniledi; t ipologikbirlikbolıp, bunda L. terminibarlıqklassifikaciyabirliklerinesalıstırǵandaqollanıladı ; ulıwmatúsinik, bulhalda L. terminintúrliúlken- kishiliktegitábiygeografikkomplekslergesalıstırǵandaqollanilyshimúmkin

Landshafttaniw

• Landshafttaniw - tábiygeografiyaningbólimi, túrlidárejedegiquramalıtábiyaathámtábiy- antropogengeosistemaniúyrenedi. L. dıńtiykarıngeografiklandshafthaqqındaǵıtáliymatquraydı. Barlıqgeografikkompleksler — landshaftqabıǵıhámgeografikregionlardantartıpeńkishi, yaǵnıylandshaft, jay, jergeshekembolǵankompleksler L. dıńizertlewob'yektigakiredi

• Bir para izertlewshilerdiń L. ni teklandshafttı jáne onıń strukturalıq bólimleri bolǵan jay, jer, fatsiyalarniúyrenetuǵınpán, depesaplaydilar. Bul pánniń tiykarǵı izertlewmetodı — Jermaydanındaob'yektivámeldegibolǵanlandshaftlardıaniklash, olardıtikkeleyjayındaku- zatish, haritaga túsiriw, hártárep- lamatavsiflabberiwdenibaratesaplanadi. Landshaftlarta'rifimuǵdarhámsapakórsetkishlerinetiykarlanadı

• L.anıqlaǵan nizamlıqlar tábiy resurslardan aqılǵa say paydalanıw hám olardı qorǵawǵa járdem beredi.L.pánineRossiyada v. v. Dokuchayevjáneonıńmaslakdoshlari L. S. Berg, G. N. visotskiy, A. A. Grigoryev, S. v. Kalesnik, A. G. Isachenko, G. F. Morozovlar, nemisgeografi 3. Passargetiykarsalǵan. Olartopıraqzonalarınúyrenip, landshaftlardıńzonalliknızamlıa- t iniislepchikishgan. Ózbekstanda L. menen 1960 - jıllardanshuǵıllanilabaslandı.

• L. deházirgiwaqıttabirqanshailimiyjónelislerqáliplesken. Maye, landshaftlargeofizikasi, landshaftlargeokimyosi, antropogen L., ámeliy L. hámbasqa L. kóppánlerushınulıwma
• metodologikjantasıwlar, yaǵnıytariyxıy, sistemalıjantasıwlarǵatayanadi. Kiyo- siy, matematikalıq,
• haritagrafik, aero- kosmik, statsionarmetodlardanpaydalanadı