Biznes faoliyatining mulkiga asoslari

Mulk huquqi tadbirkorlik faoliyatining asosi sifatida
Tadbirkorlikning iqtisodiy manbalari xususiy mulk va 
ommaviy (davlat) mulk shakllaridan tashkil 
topadi.Fuqarolik kodeksining 167-moddasiga binoan 
O‘zbekiston iqtisodiyoti negizini xususiy va ommaviy 
mulk shakllari tashkil etadi.

---

Bozor munosabatlarini rivojlantirishga qaratilgan 
O’zbekiston iqtisodiyotining negizini xilma-xil 
shakllardagi mulk tashkil etadi. Davlat 
iste’molchilarning huquqi ustunligini hisobga olib, 
iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik va mehnat qilish 
erkinligini, barcha mulk shakllarining teng 
huquqliligini va huquqiy jihatdan bab-baravar 
muhofaza etilishini kafolatlaydi.

---

Xususiy mulk boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va 
davlat himoyasidadir. Mulkdor faqat qonunda 
nazarda tutilgan hollarda va tartibdagina mulkidan 
mahrum etilishi mumkin. (O’zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyasining 53-moddasi)
O‘tmishda jamiyatning iqtisodiy negizini asosan 
sotsialistik mulkning ikki xil shakli, ya’ni davlat va 
kolxoz-kooperativ mulki tashkil etar edi.

---

Fuqarolarning mulki “shaxsiy” mulk shakldan 
iborat deyilsa-da, lekin ushbu mulk davlat 
korxonalarida, jamoat tashkilotlarida mehnat qilish 
natijasida olingan daromadlar hisobiga tashkil 
topishi, iste’mol xarakteriga ega bo‘lishi va 
fuqaroning shaxsiy moddiy va madaniy ehtiyojlarini 
ta’minlashga qaratilgan bo‘lishi lozim edi.
Shaxsiy mulk asosida tadbirkorlik faoliyatini 
amalga oshirish uchun iqtisodiy jihatdan yetarli 
bo‘lmasa, huquqiy jihatdan mumkin emas edi

---

Asosiy ishlab chiqarish qurol-vositalarining faqat 
davlatga tegishli bo‘lishi, ular umumxalq mulki deb 
hisoblangan bo‘lsa-da, aslida mulkning egasi shaxsan 
kim ekanligi, kim unga javobgar bo‘lishi noaniq 
bo‘lishi mulkka nisbatan xo‘jasizlik, beparvorlik, 
jamiyatda umumiy dangasalik va beg‘amlik 
kayfiyatlarining vujudga kelishiga sabab bo‘ldi. Bu 
holat esa fuqarolarda
mehnatga nisbatan qiziqish
, 
tadbirkorlik faoliyati uchun kerak bo‘lgan 
tashabbuskorlik hissiyotlarini tarbiyalashga imkon 
bermadi.

---