Bog’lovchi materiallar., ularning turlari,sement to’qrisida ma’lumot, suvda va havoda qotadigan materiallar. Reja

Aim.uz

Bog’lovchi materiallar., ularning turlari,sement to’qrisida ma’lumot, suvda va havoda qotadigan materiallar.
Reja
1.Boglovchi materiallar xaqida malumot
2. Sement ishlab chiqarish uchun Xom ashyo
3 Magnezial bog'lovchi moddalar
Tayanch so’zlar va iboralar: klinker, gidravlik qushimchalar, mustaќkamlik, chidamlilik, mustaxkamlanish tezligi, tishlashish muddati,markasi, alit, belit portlandsement, nefelin shlami, lyoss,inert qushimchalar
22.1.Boglovchi materiallar xaqida malumot
Bog'lovchi modda deb, suv bilan aralashtirilganda suyuq yoki plastik-xamirsimon massa hosil qilib, ma'lum vaqt o'tgach qotib, qattiq toshga aylanuvchi moddalarga aytiladi.
Bog'lovchi moddalar mineral va organikka bo'linadi. Organik yopishtiruvchi moddalar: smolalar, bitumlar, organik elimlar va hokazolar bu qo'llanmada o'rganilmaydi.Mineral bog'lovchi moddalar havoda va suvda qotuvchi moddalarga hn'linadi. Havoda qotuvchi moddalar faqat havoda qotadi, masalan, ohak gips va magnezial va bog'lovchi moddalar. Gidravlik yopishtiravchi moddalar ham havoda, ham suvda qotadi. Masalan, gidravlik ohak, potlandsement va boshqa sement turlari.
Havoda qotuvchi va bog'lovchi moddalar. Havoda qotuvchi-bog'lovchi moddalardan ko'p ishlab chiqariladigani ohakdir. Ohak sanoatda yuqori haroratda ohaktoshni yoki bo'rni kuydirib olinadi. CaCO, =CaO+C0₂
Haroratni oshirish va hosil bo'lgan C0₂ ni reaksiya muhitidan chiqarib olish reaksiyani o'ngga siljitadi. Reaksiya 898—900°C da boradi, ammo, uni 1200°C da olib boriladi. Ohaktoshni kuydirish ko'pincha shaxtali pechlarda, ba'zan esa aylanib kuydiruvchi pechlarda amalga oshiriladi.
22.2. Sement ishlab chiqarish uchun хom ashyo
Pechning osti qo'zg'aluvchan bo'lib, ulita deyiladi. Ulitaning aylanishi natijasida hosil bo'lgan ohak pechning ostki teshigiga tushadi va pechdan chiqarib olinadi. Pechda qarama- qarshi oqim prinsipi qo'llaniladi hamda hosil bo'lgan ohak va karbonat angidridning issiqligidan shixta va pechga kiritiladigan gazni qizdirishda foydalaniladi. Pechdan chiquvchi gaz 30 % karbonat angidrid saqlaydi va u ham turli sohalarda (soda, kant, karbamid, quruq muz va boshqalar olishda) ishlatiladi. Shuning uchun ham u havoga chiqarib yuborilmay balki, ushlab olinadi. Buning uchun gaz siklon apparatlarda yoki elektrofiltrlarda changdan tozalaniladi, so'ngra nasadkali minoralarda suv bilan yuviladi va potash eritmasiga yuttiriladi, natijada hosil bo'lgan kaliy gidrokarbonati 70—80°C haroratda qizdirilib parchalanadi.