Bolalar nafas tizimini yoshiga ko`ra anatomik-fiziologik xususiyatlari. Tеkshirish usullari. Instrumеntal tеkshirishlar

Yoshi
NHCH, minutiga
Yangi tug`ilgan chaqaloq	40-60
1 yosh	30-35
5-6 yosh	20-25
10 yosh	18-20
Kattalar	16-18

• 
  NHCH va YUUS nisbati sog`lom bolalarda hayotining birinchi yilida 3-3,5 ni tashkil qiladi, ya`ni bir nafas harakati bajarilganda 3-3,5 yurak qisqarishi sodir bo`ladi, katta yoshdagi bolalarda - 4 yurak qisqarishi.
  

Palpatsiya

Ko`krak qafasini palpatsiya qilish uchun ikkala qo`lni tekshirilayotgan sohaga simmetrik tegizamiz. Ko`krak qafasini oldindan orqaga va yon tomondan bosib uning rezistentligini aniqlaymiz .Bola qancha yosh bo`lsa, ko`krak qafasi shuncha yumshoq bo`ladi. Ko`krak qafasi qarshiligining oshishi uning rigidligidan darak beradi.

Ovoz titrashi — palpatsiya vaqtida qo‘lga seziladigan bemorning ko‘krak devorining rezonansli vibratsiyasi (past chastotali). Ovoz titrashini baholash uchun ham qo‘l kaftlari simmetrik joylashishi kerak

Keyin boladan ovoz boylami va rezonans strukturada maksimal tebranish paydo qiluvchi belgili so‘zlarni talaffuz qilish so‘raladi (masalan, «qirq to`rt», «raketa» «tridsat tri», «sorok chetire» vab.q.).

Erta yoshdagi bolalarda ovoz titrashini yig`lagan yoki qichqirgan vaqtda tekshirish mumkin.

Perkussiya

Perkussiya vaqtida ko‘krak qafasini ikkala tomonida simmetrik joylashishni ta’minlovchi bolaning to‘g‘ri holatda turganligi muxim. Noto‘g‘ri holatda joylashish simmetrik sohalarda perkutor ovoz har xil bo‘lishi mumkin, bu olingan ma’lumotlarni noto‘g‘ri baholashga olib kelishi mumkin. Orqani perkussiya qilgan vaqtda bola qo‘llarini chalkashtirib ko‘kragiga qo‘yishini taklif qilish maqsadga muvofiq; ko‘krak qafasini oldingi yuzasini perk ussiya qilgan vaqtda bola qo‘llarini tana bo‘ylab tushiradi. Erta yoshdagi bolalarda ko‘krak qafasining oldingi yuzasi qulay perkussiyalanadi, qachonki bola orqasi bilan yotsa. Perkussiya uchun bolani orqa tomoni egilgan va kimdir bolani ushlab turishi kerak. Bolaning boshini qanday tutish haqida hali bilmasa gorizontal yuzaga qorni bilan yotqizish yoki o‘zining chap qo‘liga qo‘yish kerak.

Bevosita va bilvosita perkussiya farqlanadi.

• 
  Bevosita perkussiya — egilgan barmoq bilan ( odatda o‘rta yoki ko‘rsatgich barmoqni) to‘g‘ridan to‘g‘ri bemor tanasining yuzasiga perkussiya qilish. Bevosita perkussiya erta yoshdagi bolalarni tekshirganda qo‘llaniladi.
  
• 
  Bilvosita perkussiya — barmoq bilan boshqa qo‘l barmog‘iini urish (odatda chap qo‘lning o‘rta barmog‘i) ,bemor tanasining tekshiriluvchi yuzasi bo‘ylab kaft yuzasiga mahkam tegizamiz.
  

An’anaviy perkussion zarba o‘ng qo‘l o‘rta barmog‘i bilan bajariladi Erta yoshdagi bolalarda perkussiya kuchsiz zarbalar bilan amalga oshiriladi ,chunki ko‘krak qafasining elastikligi va kichik hajmdaligi sababli perkutor titrashni osonlik bilan boshqa uchastkalarga uzatiladi.

• 
  Barmoq plessimetr qovurg‘alar bilan perpendikulyar joylashishi kerak chunki erta yoshdagi bolalarda(kattalarnikiga solishtirganda), qovurg‘alar oralig‘i tor bo‘ladi
  
• 
  Ko‘krak qafasining simmetrik qismlarida qiyosiy perkussiya o‘tkaziladi. Sog‘lom o‘pkani perkussiyasida aniq o‘pka tovushi eshitiladi. Nafas olish so`ngida bu tovush yanada aniq eshitiladi, nafas chiqarish cho`qqisida birmuncha qisqaradi. Xar xil maydonda perkutor tovush turlicha. O`ng tomon pastda jigar yaqin joylashganligi sababli tovush qisqargan, chapda oshqozon yaqinligi sababli tovush timpanik fonda eshitiladi (Traube bo`shlig`i deyiladi).