Book · June 020 citations reads 3,563 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Qurilish materiallari
– binolar (inshootlar) qurish va ta’mirlashda 
ishlatiladigan tabiiy va sun’iy ashyolar hamda buyumlar. 

---

289 
Qo’shma korxona 
– boshqa mamlakatlar firmalari ishtirokida bunyod 
qilingan, tashkiliy jihatdan yagona yuridik shaxs sifatida rasmiylashtirilgan korxona. 
Qo’shma korxona o’zaro manfaatdorlik negizida, hukumatlararo shartnomalar 
asosida tashkil qilinib, ishlab chiqarish, ilmiy-ishlab chiqarish, ilmiy-texnika 
vazifalarini echishga qaratiladi. Ta’sischilarning o’z mulklarini birlashtirish va 
badallari hisobiga qo’shma korxonaning moliyaviy fondi yaratiladi. Qo’shma 
korxona, asosan, chet el texnikasi, texnologiyasi, investitsiyasi asosida barpo etilib, 
mahalliy xom ashyo va ishchi kuchi hisobiga ishlaydi, o’z mustaqil balansiga ega 
bo’ladi, to’liq xo’jalik hisobi asosida faoliyat olib boradi. Qo’shma korxonaning chet 
ellik ta’sischisi daromad hissasini o’z mamlakatiga olib chiqib ketish (o’tkazish) 
huquqiga ega bo’ladi.
Hisob stavkasi, 
hisob foizi stavkasi, qayta moliyalashtirish stavkasi – 
markaziy banklarning tijorat banklari rezervlarini to’ldirish va ularning o’z 
mijozlariga bank xizmatlari ko’rsatish uchun beradigan kreditlariga belgilaydigan 
foiz stavkasi; tijorat banklari Markaziy bankdan olgan kredit resurslari uchun 
to’laydigan haq. Hisob stavkasi bozor mexanizmidagi g’oyat muhim iqtisodiy vosita, 
davlatning pul siyosatida qo’llaniladigan kuchli iqtisodiy dastak. Hisob stavkasi pul 
bozoridagi talabga ta’sir ko’rsatishning asosiy vositasi hisoblanadi. Iqtisodiyotda 
o’sishni tezlatish maqsadlarida hisob stavkasi pasaytiriladi yoki aksincha, 
iqtisodiyotda o’sish jadallashib, tovarlarni sotish qiyinlashganda o’sishni 
sekinlashtirish uchun hisob stavkasi oshiriladi. Hisob stavkasiga pul bozoridagi 
talabdan tashqari kutiladigan inflyatsiya darajasi ham ta’sir ko’rsatadi. Inflyatsiyadan 
ko’riladigan yo’qotish hisob stavkasini oshirish orqali qoplanadi. Masalan, 
me’yordagi hisob stavkasi 4 % bo’lib, inflyatsiya 3 % darajasida kutilsa, amaldagi 
hisob stavkasi 7 %ni tashkil etadi. Markaziy bankning hisob stavkasi qancha yuqori 
bo’lsa, tijorat banklari o’zlari taqdim etadigan kreditlar uchun oladigan foizi shu 
qadar yuqori bo’ladi.
Hisobot
– korxonalar, tashkilotlar, kompaniyalar tomonidan o’z faoliyati 
to’g’risida davriy (oy, chorak, yil) va belgilangan shaklda tuziladigan, davlat, 
statistika va moliya organlariga taqdim etiladigan axborot, ma’lumotlar, hisob-kitob 

---

290 
hujjatlari. 
Hukumat
– davlatning oliy kollegial organi. Hukumat turli mamlakatlarda 
turlicha nom bilan ataladi: Vazirlar Kengashi (Frantsiya, Italiya, Polsha), Vazirlar 
Mahkamasi (Buyuk Britaniya, O’zbekiston) va h.k. O’zbekistonda hukumat Vazirlar 
Mahkamasi deb nomlanadi. U ijtimoiy hayotning barcha sohalariga rahbarlik qiladi. 
Hukumat tarkibi Prezident tomonidan shakllantiriladi.