Bosh bo`laklar. Reja: Kirish: Gapni bo’laklarga ajratish Ega va uning ifodalanishi

O’rin holi. O’rin holi hozirgi o’zbek tilidagidek, kelishikli va ko’makchili shakllar bilan ifoda qilingan: Qubād Rumg’a cherik tartыb, muzaffar va mansur yandы (Navoiy, TMA). Ul Tabaristān sarы tartыb urushmadы (Navoiy, TMA).

Payt holi. Payt hollari asosan payt ravishlari bilan ifodalangan: Emdi sөzniң aslыg’a shuru’ qыlalы (Navoiy, MQ).Va hamesha faqыr musāhыb erdi (Navoiy, MN).

Ravish holi. Bu bo’lak uchun holat ravishi morfologik ashyodir: Gayыbāna shatranjnы xub oynar (Navoiy,MN). Va qasidanы puxta aytur (MN).

Xuddi hozirgi o’zbek tilidagidek, sifat bilan ham ifodalanadi: Qāfiyasыnы yaxshы aytmaydur erdi (MN).



Savol va topshiriqlar:
1. Gap bo’laklari deb nimaga aytiladi ?
2. Gap bo’laklari qaysi bo’lakka nisbatan aniqlanadi ?
3. Nega shunday deb o’ylaysiz ?
4. Gap bo’laklari nechaga bo’linadi?
5.Ega deb nimaga aytiladi?
6.Ega qaysi so’zlar turkumi bilan ifodalanishi mumkin?
7. Kesim deb nimaga aytiladi ?
8.Kesim ifodalanishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi ?
9. Kesim tuzilishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
10. Gapning kesimi sifat, son kabilar bilan ifodalanganda, u ega bilan qanday moslashadi?
11. Ega va kesim orasidagi moslashuvning buzilishi qanday xatolarga olib keladi?
12. Bog’lama deb nimaga aytiladi?
13. Bog’lamalarga nimalar kiradi?