Бош илмий методик маркази


Ўзбек тилига ўзлашган русча-байналмилал терминлар



Download 1,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/60
Sana24.02.2022
Hajmi1,45 Mb.
#197240
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   60
Bog'liq
42zamonaviyozbekleksikografiyasivaterminologiyasihdadaboyevpdf

Ўзбек тилига ўзлашган русча-байналмилал терминлар  
Русча сўз + русчасўз ёки байналмилал сўз + русча сўз структурали қўшма 
терминлар ўзлашиш жараёнида ўзбек
тили қонуниятларига 
бўйсунади.
Русча-байналмилал қўшма терминларнинг ўзбек тилида ўзлашиши 
тубандаги усуллар билан амалга ошади:
1. Русча-байналмилал терминларнинг рус тилига хос иккинчи 
компоненти ўзбек тилидаги мос сўз билан эмас, балки сўз ясовчи аффикс 
билан алмаштирилади. Оқибатда, русча-байналмилал қўшма термин ўзбек 
тилида ясама терминга айланади:
- соз: машина-соз (машиностроитель), вагон-соз (вагоностроитель), 
самолёт-соз (самолётостроитель), ракета-соз (ракетостроитель), 
шаҳарсоз (градостроитель) ва ҳ.к.;


9
2
-созлик: 
машина-созлик 
(машиностроение), 
вагон-созлик 
(вагоностроение),прибор-созлик 
(приборостроение),ракета-созлик
(ракетостроение) ва ҳ. к.;
-шунос: материал-шунос (материаловед), машина-шунос (машиновед) ва
ҳ.к.;
-шунослик: 
материал-шунослик(материаловедение), 
машина-шунослик
(машиноведение) ва ҳ. к.
2. 
Русча-байналмилал қўшма терминларнинг иккинчи компоненти 
ўзбекча айни мутаносиби билан алмаштирилади ёхуд калька усули билан 
таржима қилинади: бомба - қидиргич (бомбоискатель),бомба -пана 
(бомбоубежище),гипер – товуш (гиперзвук), кино – қурилма (киноустановка), 
электр - ҳисоблагич (электросчетчик), электр–сим (электропровод), радио-
ниқоблаш  
(радиомаскировка)
 
ва
ҳ.к.
Ушбу метод русча-байналмилал характердаги қисқартма қўшма 
терминларни ўзлаштириш жараёнида ҳам қўл келади: аэро-чана (аэросани), 
теле-марказ (телецентр),термо–қаршилик (термосопротивление), 
гелиоқурилма (гелиоустановка), теле-шарҳловчи (телекомментатор, авиа– 
соз (авиастроение), авто–йўл (автодорога) ва ҳ.к.
3. 
Русча – байналмилал терминнинг ҳар икки компоненти ўзбекча 
мутаносиби билан алмаштирилади (ёки калька қилинади): ҳавоиситгич 
(воздухонагреватель) ҳақосовутгич (воздухоохладитель), ҳавотозалагич 
(воздухоочиститель) ва ҳ.к.

Download 1,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish