Bozor mexanizmi,uning tarkibiy qismlari va amal qilishi” mavzusidan


Bozor mexanizmi — bu bozor tizimiga xos bo‘lgan, bir-birini taqozo etuvchi va birgalikda amal qiluvchi iqtisodiy vositalardir



Download 0,78 Mb.
bet7/25
Sana31.12.2021
Hajmi0,78 Mb.
#250949
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25
Bog'liq
2 5283067210124757915

Bozor mexanizmi — bu bozor tizimiga xos bo‘lgan, bir-birini taqozo etuvchi va birgalikda amal qiluvchi iqtisodiy vositalardir.

Bular jumlasiga talab, taklif, tovar narxlari, bozor konyunkturasi, pul, foyda, zarar, foiz, iqtisodiy majburiyat, raqobat kabilar kiradi. Bozor mexanizmi iqtisodiy bo'lganidan u manfaatdorlikka va iqtisodiy mas’uliyatga asoslanadi. Har bir iqtisodiyot ishtirokchisining o‘z manfaati bor. Bozor mexanizmi manfaatni yuzaga chiqarish orqali iqtisodiy faollikni ta’minlaydi. Bozor ishtirokchilaridan har biri o‘zining xususiy manfaatini ko‘zlasa-da, boshqalar manfaatini ham hisobga oladi. Agar u shunday qilmasa o‘z manfaati- ga erisha olmaydi. Masalan, sotuvchi o‘z tovarini yaxshi pullashni ko'zlaydi, biroq buning uchun u xaridorning hojatini chiqarishi kerak, ya’ni unga kerakli tovarni ma'qul narxda yetkazib berishi kerak. Aks holda u yaxshi daromad topa olmaydi.

Bozor mexanizmi hamma narsani joy-joyiga qo‘yadi, bir kishi manfaatini boshqalar manfaati bilan bog‘laydi. Bozorning kuchi ham mana shunda. Har bir mulk sohibining manfaatlari uning maqsadiga aylanadi, maqsadga erishish stimullarni hosil qiladi, stimullar esa faollikni yuzaga keltiradi. Bunday bog‘lanishni quyidagi rasmdan ko‘rsak bo‘ladi. 1-rasm. M ulk va faollik
Mulk sohiblarining manfaatlari farqlanadi, albatta. Kapitaldan iborat mulk egasining manfaati foyda olish, boylikda yashash, mulkini ko‘paytirib borish. U mulkini o‘zi tadbirkorlik qilib ishlatadi yoki uni boshqalarga ijaraga beradi. Ish kuchi ham xususiy mulk.Uning egasi yollanib ishlab daromad olishi kerak. U o‘z kuchini ish beruvchilarga qimmatroqqa sotishga intiladi, chunki uning manfaati yaxshi ish haqi olishdan iborat. Ish kuchi ham bir xil emas. U ijrochilik va boshqaruvchilik qobiliyatidan iborat. Ishchilar ijrochilikka moyil bo'ladilar. Menejerlar boshqaruvchilik bilan shug'ullanadilar. Ular ham o‘z kuchini sotadi. Ularning manfaati katta maosh olishdan, imidjga ega bo‘lishdan, karyera qilishdan (mansab-martabali bo‘lishdan) iborat bo‘ladi.

Mulk sohiblari, ishchilar va boshqaruvchilar manfaati individual, alohidalashgan manfaat bo'ladi. Korxona tovar ishlab chiqaruvchilar jamoasi bo‘lganidan, bu yerda korporativ (guruhiy) manfaat yuzaga keladi. Bu korxonadagi kapital egalarining, ishchilarning va menejerlarning umumiy manfaati bo'lib, bu iqtisodiy barqaror va raqobatbardosh bo'lishdan, obro‘-ovozaga ega bo'lishdan iborat. Iqtisodiyotdagi barcha ishtirokchilarning manfaatlari o'zaro bog'lanib, milliy manfaatni yuzaga keltiradi.




Download 0,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish