Bu yerga siz maqola bergan jurnal yoki Konfrensiya yoziladi

Bu yerga siz maqola bergan jurnal yoki
Konfrensiya yoziladi
UMUMTA’LIM MAKTABLARIDA BADIIY SAN’ATLARNI O‘QITISHDA O‘YIN TEXNOLOGIYASI METODIDAN FOYDALANISH ( ATOIY, NAVOIY OGAHIY, BOBUR LIRIKASI MISOLIDA)
Isoqulov Abdulla
Nukus DPI 1-kurs magistranti
E-mail: [e-mail] Tel: [phone]
ANNATATSIYA
Ushbu maqolada badiiy san’atlarni o’qitishni ta’lim tizmidagi o’rnidan, o’quvchilarni yoshi hamda bugungi tizmdagi islohatlardan kelib chiqqan holda zamonaviy ta’lim texnolgiyalari va metodlarda o’qitish usullari, alohida ijodkorlar misolida o’rganilgan va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Kalit so’zalar: She’riy san’atlar, pedagogik texnologiya, “Zakovat o‘yini”usuli, ijodkor lirikasi, tashxis, tanosib, mubolag‘a, “Raqamlarga yashrilgan sinoat”usuli, “Juft-toq” usuli, “Baytlar jangi” usuli, “Shoh va Shoir” usuli.
O‘zbek adabiyotida she’riy san’atlarni qo‘llanilishi asardagi jiloni yanada yorqinroq namoyon qiladi. She’riy san’atlar asarning mohiyatini yanada izchil ko‘rsatadi, shuningdek uni ancha murakkablashtiradi va o‘quvchini o‘ylashga, fikrlashga undaydi. Adabiyot darslarida o‘quvchining fikr doirasi kengayishida eng asosiy omillardan bo‘ladi.
Lekin badiiy san’atlar umumta’lim o‘quvchilarda ayrim murakkabliklarni ham keltirib chiqadi. Birinchidan, badiiy san’atlar arabiy va forsiy she’riyat o‘zagiga qurilganligi; ikkinchidan, turkiy she’riyatda yaratilgan so‘zlarning bugungi kunda istemoldan chiqib qolganligi bo‘lsa, uchinchidan, she’riy san’atlarni o‘qitish bo‘yicha zaruriy amaliy-metodik qo‘llanmalar ishlab chiqilmagan.
Shularni inobatga olib hamda bugungi ta’lim tizmi yangiliklarni hisobga olib dars jarayonini jonli tarzda o‘tkazish, undagi yangi mazmunni o‘quvchilarga to‘laroq yetkazish uchun pedagogik texnologiyalardan foydalanish, o‘qituvchilardan ham dars samaradorligi oshiradigan, o‘quvchilar faollligini kuchaytiradigan texnologiyalarni qo‘llash talab etilmoqda. Bunday talablarga asosan o‘quvchilarda o‘zaro raqobatni o‘rnatish uchun adabiyot darslarida o‘yin mashg‘ulotlaridan foydalanish maqsadga muofiqdir. Chunki o‘yin texnologiyasi o‘quvchilar orasida faollikni yanada kuchaytiradi va mavzuga oid bo‘lgan qiziqishni yanada oshiradi. Adabiy ta’limda asosiy faollik o‘qituvchining o‘zida mujassam bo‘lishi kerak. Shundagina o‘quvchilar orasidagi faollikni ta’minlay oladi. Shundan kelib chiqqan holda dars jarayonida quyidagi usullardan dars jarayonida foydalanishi tavsiya qilamiz:
“Zakovat o‘yini” Bu o‘yinni yuqori sinflarda o‘tkazish, dastlab, auditoriyani o‘yinga moslashtirish lozim bo‘ladi. O‘yin ishtirokchilari test usuli yordamida saralab olinadi. Yuqori ball olgan o‘quvchilar o‘yinda ishtirok etish huquqiga ega bo‘ladi. O‘yin qatnashchilari 5-8 kishidan iborat bo‘ladi. Qolgan o‘quvchilar esa o‘yinni tamoshabin sifatida kuzatib turishadi. O‘yin uchun mo‘ljallangan savollar konvertga joylashtirib qo‘yiladi. Guruh sardori savolni olib o‘qituvchiga beradi. O‘qituvchi savolni o‘qib eshittiradi. Javobni aniqlash uchun bir daqiqa vaqt ajratiladi. Bu vaqt orasida o‘yin ishtirokchilari javobni maslahatlashib topishga harakat qilishadi. Savollar biror bir ijodkor lirikasidan baytlar olinib unda qo‘llangan badiiy san’atlar topiladi. Masalan: 9-sinfda Ogahiy lirikasi mavzusidan foydalanib bu o‘yinni qo‘llash va quyidagi savollardan foydalanish mumkin:

1.