Bugungi oʼzbek balet sanʼati va taraqqiyoti uchun XX asr sanʼati koʼplab iqtidorlarni yaratib bera oldi va poydevor vazifasini ham oʼtadi, desak xato boʼlmaydi

Bugungi oʼzbek balet sanʼati va taraqqiyoti uchun XX asr sanʼati koʼplab iqtidorlarni yaratib bera oldi va poydevor vazifasini ham oʼtadi, desak xato boʼlmaydi. Zamonaviy oʼzbek sanʼatida bugun ham oʼzining ustozlik mavqei va obroʼsi bilan koʼplab shogirdlar yetishtirayotgan sanʼatkorlar koʼp. Sahnada oʼz davrida katta tajriba toʼplagan iqtidor egalari biri bugun zamonga mos yana yangi iqtidorlarni kashf etishmoqda va ularni munosib ravishda tayyorlab katta sahnalarga kuzatishayapti. Аna shunday katta iqtidor egalaridan biri Bernora Qorievadir.

Mashhur balerina, SSSR xalq artisti, pedagog va murabbiy hamda jamoat arbobi, Davlat mukofotlari lauriyati Bernora Qoriyeva yaqinda 85 yoshini nishonladi. Bernara Karieva - har bir yangi rolda o'ziga xos badiiy obraz yaratgan taniqli balet raqqosasidir. Balerina uchun juda katta bo'lgan uning repertuari asosan jahon mumtoz adabiyoti asarlari asosida yaratilgan baletlardan iborat. Pushkinning Mariya, Tolstoyning Anna Karenina yoki Floberning xonim Bovari obrzlarini raqs harakatlari orqali ijro etish qiyin. Eng murakkab hissiyotlar dunyosini, adabiy qahramonlarning his-tuyg'ulari va fikrlarining nozik psixologik soyalarini plastik vositalar yordamida ifoda etishga urinish befoyda. Balerina aktrisa bo'lib ko'rinmasa, har qanday tashqi ko'rinishdagi raqs shakllarining kombinatsiyasi badiiy hodisaga aylanmaydi. Bernora Qoriyeva - bu chuqur tabiiy iqtidorga ega bo'lgan, plastik harakatlarning uyg'un chiziqlarini sezgir his etadigan, nozik mahorat va eng muhimi - obrazga kirishib ijro etish qobiliyatiga ega bo'lgan ajoyib aktrisadir.

Bernora Qoriyeva Toshkentda mumtoz raqs sirlarni Moskva va Leningrad rus klassik raqsi maktablari vakillari - N. A. Dovgelli va Z. N. Afanasyeva kabi o’qituvchilardan o’rgandi. Keyin esa Moskvada SSSR Katta Teatrining xoreografiya maktabida Mariya Alekseevna Kojuxova qo’l ostida o’rgandi.

Bernora Qoriyeva 1955 yilda Alisher Navoiy nomidagi Toshkent teatri sahnasiga chiqdi, o'sha paytda O'zbekiston baleti o'n olti yoshda edi. Ammo bu xronologiya - o'zbek opera va balet teatri 1939 yilda tashkil etilgan. Biroq, balet truppasi 1947 yildan beri muntazam ravishda spektakllarni namoyish eta boshladi. Yosh balerinaga darhol teatr repertuaridan o’rin olgan "Boxchasaray favvorasi" spektaklida bosh rolni ijro etishni taklif qilishdi. Va kutilmagan voqea yuz berdi. Bernora Qoriyeva ijrosini tanqidchilar ham, tomoshabinlar ham birinchi spektakldanoq darhol payqashdi. Tomoshabinlarni hayratga solgan va yorqin balerinalar orasida Bernora Qoriyevani keskin ajratib turadigan narsa nima edi? O'sha yillardagi Toshkent baleti uchun kamdan-kam uchraydigan narsa, ruhiy kontsentratsiya, raqsning o'ziga xos sukunati sehrli tarzda tomoshabinlarni sehrlab qo'ydi.

Ijodining dastlabki yillarida Bernora Qoriyevaning partnyorlari tajribali, iste'dodli raqqosalar Ivan Protsenko va Vladimir Ryabuxin edi, ularning mahorati yosh balerinaga duet raqsi sirlarini egallashga yordam berdi. "Don Jovan" baletida Bernora Qoriyeva iste'dodli balet raqqosi Vitaliy Vasilev bilan uchrashadi, Balet uchun juda muhim bo'lgan haqiqiy duet hosil bo'ladi.

Bernora Qoriyevaning ko'p sonli obrazlari orasida L.Feyginning "Don Juan" baletida Donna Anna (A. Kuznetsov sahnalashtirgan), A. Xachaturyanning "Spartak" baletida Frigiya (I.Yusupov sahnalashtirgan), D. Shostakovichning “Yosh xonim va bezori” baletida yosh xonim (xoreograf N. Markaryants), M. Ashrafiyning "Sevgi tumori"baletida Soxani (xoreograf G. Izmailova), R. Shedrinning “Anna Karenina” baletida Anna Karenina (xoreograf N. Rijenko), E. Shiryayevning “Bovari xonim” baletda xonim Bovari. (xoreograf G. Yanson), P. Chaykovskiyning "Romeo va Juletta" baletida Julietta (xoreograf N. Rijenko), P. Chaykovskiyning "Hamlet" baletida Ofeliya (xoreograf N. Rijenko), Pursellning "Mavr pavannasi" baletida Dezdemona (N. Rijhenko tomonidan sahnalashtirilgan) kabi yorqin rollari O'zbekiston teatr san'ati uchun badiiy hodisaga aylangan.

Bernora Qoriyeva A.Navoiy nomidagi Davlat akademik katta teatrida ishlagan yillari davomida qirqdan ziyod spektakllarni ijro etdi, ularning aksariyati mumtoz adabiyotga asoslangan baletlardir. Shuning uchun nafaqat har bir balet premyerasi, balki Bernara Karieva uchun har bir spektakl birinchi va yagona edi.