Buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit

Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlarga quyidagilar kiradi:
- O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan belgilangan hisob stavkalari darajasida va ulardan ortiqcha olingan qisqa muddatli hamda uzoq muddatli kreditlar bo‘yicha, shu jumladan, to‘lov muddati o‘tgan va uzaytirilgan ssudalar bo‘yicha to‘lovlar.
- Mulkni uzoq muddatli ijaraga olish (lizing) bo‘yicha foizlarni to‘lash xarajatlari.
- Chet el valutasi bilan muomalalar bo‘yicha salbiy kurs tafovutlaridan zararlar.
- Sarflangan (qimmatli qog‘ozlarga, sho‘ba korxonalarga va hokazolarga) mablag‘larni qayta baholashdan ko‘rilgan zararlar.
- O‘z qimmatli qog‘ozlarini chiqarish va tarqatish bilan bog‘liq xarajatlar.
- Moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar, shu jumladan, salbiy diskont.
Moliyaviy faoliyatdan olingan natija korxona faoliyat natijaviyligining alohida hisob qatori sifatida tarkiblanadi va tahlil etiladi.
Moliyaviy faoliyatdan olingan foyda va zararlar korxonaning fond bozori, moliya bozoridagi faoliyatidan keladigan natijalarni o‘z ichiga oladi.
Moliyaviy faoliyatdan olinadigan daromadlar qatori «Mahsulot (ish va xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan xarajatlar, mahsulot (ish va xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi va moliyaviy natijalarning shakllanish tartibi to‘g‘risida»gi Nizomga muvofiq tarkiblanadi. Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlarning xo‘jalik yurituvchi subyektlarning jami hisob foydasi tarkibidagi salmog‘i so‘nggi yillarda bir qadar o‘sib bormoqda. Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar qatoriga
quyidagilarni kiritish mumkin.
Masalan, boshqa korxonalar foaoliyatida
hissali qatnashishdan olingan daromadlar, valuta mablag‘larining kurs o‘zgarishidan olingan daromadlar, boshqa korxonalarga, sho‘ba va qo‘shma korxonalarga berilgan qarzlar bo‘yicha olingan daromadlar, foizlar bo‘yicha olingan va to‘langan daromadlar, aksiyalar bo‘yicha olingan dividendlar summasi.
Tahlilda ularning rejaga va o‘tgan yillarga nisbatan mutlaq va nisbiy o‘zgarishlariga baho beriladi hamda uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar o‘rganiladi. Ta’sir etuvchi omillar har bir tarkib qator bo‘yicha alohida va umumiy asosda o‘rganiladi.