Buxoro Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti 2-2Geo20 guruh talabasi Bafoqulova Umidaning Jahon xo’jaligi geografiyasi (Materiklar va Okeanlar geografiyasi) fanidan tayyorlagan taqdimoti

Okeaniya orollarining aksari qismi ikkala yarim sharning tropik iklim mintaqasida joylashgan; Avstraliya va Osiyoga yaqin ekvatorial kengliklardagi orollarda iklim subekvatorial, 180-meridiandan gʻarbda ekvatorial iklim. Tropik chizigʻidan shimol va jan.da esa subtropik iklim. Yangi Zelandiyaning Jan. oroli moʻʼtadil mintaqada. Eng issiq oyning oʻrtacha temperaturasi shim.da 25°(avg .), jan.da 16°(fev.), eng sovuqoyniki shim.da 16° (fev.), jan.da 5° (avg .). Ekvatorial zonada oʻrtacha oylik temperatura 26—28°. Okeaniyada temperaturaning sutkalik farqi kam. Yillik yogʻin passat shamollari esadigan tropik mintaqalarda 1000 mm dan kam. Ammo yirik vulkan orollarining shamolga roʻpara yon bagʻirlarida 10 000 mm ga yetadi. Okeaniyaning gʻarbiy qismida, ekvatordan shim.da yezda kuchli tropik dovullar boʻlib turadi. Yangi Gvineya va Yangi Zelandiyadagi togʻlarda muzliklar (umumiy maydoni 1000 km²) bor. Dare va koʻllar Okeaniyaning , asosan, gʻarbiy qismidagi togʻli yirik orollarida joylashgan. Eng katta daryolari: Flay, Digul (600 km) — Yangi Gvineyada. Okeaniyada mayda koʻl koʻp; eng kattasi — Yangi Zelandiyadagi Taupo koʻli.

Oʻsimliklari xilma-xilligi

Togʻlarning sernam yon bagʻirlari 300–600 m balandlikkacha butazor va savanna, 1000–1800 m balandlikkacha sernam doim yashil oʻrmon. Shamolga teskari togʻ yon bagʻirlarining etaklari savanna va chala choʻl, yuqorirogʻi kserofil urmonlar, butazor va savanna, 1500m dan baland joylarda doim yashil tropik oʻrmonlar. Marjon orollarda oʻsimlik turlari kam. Atollarda pandanus, kokos palmalari, non daraxti usadi. Lagunalar manfa oʻrmonlari bilan qoplangan. Okeaniyaning tabiiy oʻsimlik qopla-mi inson tomonidan juda oʻzgartirib yuborilgan. Oʻrmonlar qirqilib plantatsiyalar barpo qilingan.

Vulkanli orollarda qaynoq va shoʻr suvli koʻllar, geyzerlar bor.

Hayvonot dunyosi

Hayvonot dunyosi

Okeaniyaning kat ta qismi Polineziya fauna oblastiga va uning Gavayi kichik oblastiga mansub. Yangi Zelandiya faunasi mustaqil oblast, Yangi Gvineya esa Avstraliya oblastining Papua oblastchasiga kiradi. Sut emizuvchilar deyarli uchramaydi, ammo qush koʻp. Endemik tur koʻp boʻlsa ham relikt hayvonlar oz. Yangi Gvineyada sut emizuvchilar (jumladan, tuxum qoʻyuvchi va xaltalilar) nisbatan koʻp. Atollarda hayvon turlari juda kam. Okeaniyaga qoramol, qoʻy-echki, quyon, choʻchqa, kalamush, mangusta va h.k.ning olib borilishi uning faunasiga nihoyatda katta salbiy taʼsir koʻrsatdi.