Buxoro muhandislik- texnologiya instituti

Ijtimoiy ehtiyojlar - hayot va insonlarning jamiyat dagi munosabatlari bilan bog'liq bo'lgan ehtiyojlar. Bu ehtiyojlar jamiyatda o'rnashgan talablarga rioya qilishga qaratilgan iqtisodiy, ma`naviy va kasbiy munosabatlarni qo'llab-quvvatlaydigan ehtiyojlardir.
Ijtimoiy ehtiyojlar quyidagicha tasniflanadi:

• 
  Nufuzli ehtiyojlar - nufuz, ijtimoiy o'rni va imijni belgilaydigan ehtiyojlar.
  
• 
  Jamiyat talablariga rioya qilish ehtiyojlari - davlat, jamiyat va boshqa ijtimoiy guruhlar oldidagi majburiyatlar va javobgarlikni his etish ehtiyojlari.
  
• 
  Iqtisodiy ehtiyojlar - iste`molchilar, tadbirkorlar va tashkilotlarning moliyaviy-xo'jalik faoliyatini ta`minlashga qaratilgan ehtiyojlar. Ushbu ehtiyojlarni qondirish vositalariga pul, qimmatli qog'ozlar, moliyaviy xizmatlar va boshqalar kiradi. Iqtisodiy ehtiyojlarning qondirilish darajasi jismoniy va yuridik shaxslarning to'lovga qoballigi bilan belgilanadi.
  
• 
  Mehnatga ehtiyoj - mehnat faoliyati orqali kishining o'zini namoyon qilishini ta`minlaydigan ehtiyojlar. Mehnatga ehtiyoj yoshlikdan namoyon bo'lsada, kishining etuklik davrida bu ehtiyoj murakkablashib, iqtisodiy ehtiyojlar bilan chambarchas bog'lanadi.
  
• 
  Texnologik ehtiyojlar - ishlab chiqarish jarayonlarini zarur resurslar bilan ta`minlashga qaratilgan ehtiyojlar. Ushbu ehtiyojlar asosan korxona va tashkilotlarda yaqqol namoyon bo'ladi. Ammo ba`zida oddiy iste`molchilar ham taom pishirishda yoki konservalashda texnologik ehtiyojlarini qondiradilar.
  
• 
  Tashqi himoyaga ehtiyoj - davlatning va fuqarolarning ichki va tashqi dushmanlardan himoyalanishga bo'lgan ehtiyoji. Bu ehtiyojlar turli ijtimoiy xizmatlar: mudofaa, IIB, maxsus xavfsizlik bo'limlari tomonidan qondiriladi.
  

Ruhiy ehtiyojlar - kishining ruhiy faoliyat qonunlariga binoan vujudga keladigan ehtiyojlar. Ruhiy ehtiyojlar qulaylik, o'ng'aylik hislarini uyg'otish va qoniqmaslik hissini kamaytirishga qaratilgan.
2.1-chizma

Ruhiy ehtiyojlarning tasniflanishi:

• 
  Organoleptik ehtiyojlar - kishining hissiyot a`zolari orqali sezishi orqali qoniqishga qaratilgan ehtiyojlar. Bu ehtiyojlar ruhiy-fiziologik holat bo'lib, insonning hissiyot a`zolari: ko'rish, ta`m, hid bilish va eshitish orqali oladigan axborotni miyada qayta ishlashiga asoslanadi. Organoleptik ehtiyojlarni atrof olamdagi barcha narsalar yordamida qondirish mumkin.
  
• 
  Ergonomik ehtiyojlar - insonning antropometrik tavsiflariga mos bo'lish hisobiga erishilgan qulaylik va qoniqish hislarini taqozo etadigan ehtiyojlardir.
  
• 
  Estetik ehtiyojlar - atrof olamning go'zalligi va chiroyini anglash istagini taqozo etadigan ehtiyojlar. Ular organoleptik ehtiyojlar bilan bog'liq, ammo his etiladigan hissiyotlar bilan farqlanadi. Estetik ehtiyojlar kishida ko'ngilchan ko'tarinkilik va eyforiya hissiyotlari uyg'otadi.
  
• 
  Zavqlanish ehtiyojlari - kishilarning qiziqishlarga, yangi taassurotlarga ishtiyoqi va turli hissiyotlarga intilishi bilan belgilanadigan ehtiyojlar. Zavqlanish insonlarga ma`lum bir vaqtga bo'lsa ham, muammolarini unutish va yangi hissiyotlarni boshlaridan kechirishga imkon beradi.
  
• 
  Rekreatsion (dam olishga) ehtiyojlar - kishining hayot kuchlarini tiklash (rekreatsiya) muhimligini taqozo etadigan ehtiyojlar. Bu ehtiyojlar insonning asab tizimini tiklash bilan bog'liq. Rekreatsion ehtiyojlarni qondirish vositalariga sport tovarlari, mehmonxona, turistik va sog'lomlashtirish xizmatlari kiradi.
  
• 
  Ruhiy faollikka ehtiyoj - insonga xos bo'lgan ruhiy faoliyatning ko'rinishlarini amalga oshirishga qaratilgan ehtiyojlar. Ushbu ehtiyojlar kishilarning bir-birlari bilan muloqotda bo'lishga intilishdan kelib chiqadi hamda ijtimoiy hatti-harakatga ehtiyoj sifatida qaralishi mumkin.