Буюмларини ишлаб чик. Ариш жи озлари



Download 22,18 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/154
Sana23.02.2022
Hajmi22,18 Mb.
#180484
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   154
Bog'liq
2 5379883022881393302

М
у н о з а
 
ра
 
у ч у н
 
с а в о л л а р
1. Биринчи тикув маш инаси качон яратилган ва у кандай кури- 
нишдаги чок билан тикар эди?
2. Биринчи моки барит тикув машинаси цачон ва ким томонидан 
ярат илган?
3. Сизнинг фикрингизча кай с и машинасозлик корхонаси ва фирма­
си энг сифатли тикув маш иналарини ишлаб чицаради?
4. М ахсулотнинг сифати тикув маш инасига ёки унда бажарила- 
диган технологик ж араёнга боглиц буладими?
5. 
М амлакатимиз т икувчилик корхоналарида цайси ф ир­
ма ва заводларда иш лаб чикариладиган тикув м аш иналари кенг 
кулланилади?
1.2-МАВЗУ. Тикув машиналарининг турлари ва эстетик
куриниши
Укув максади
Талабаларда тикув машиналарининг турлари, уларнинг эстетик 
куринишлари уацида назарий билимларни шакллантириш.
Асосий маълумотлар
Хозирги пайтда вазифаси ва тузилиши жихатидан турли хил бул- 
ган, фан ва техниканинг охирги ютукларига асосланиб яратилган, за- 
монавий технология талабларига жавоб берувчи, автоматлаштирилган 
ва электрон бошкарувли тикув машиналари ишлаб чикдрилмокда.
Тикув машинаси куйидаги асосий кисмлардан иборат: Машина та- 
наси - 2 да (5-расм) асосий вал \фнатилган булиб, ундан машинанинг 
барча механизмларига харакат узатилади. М ашина танасининг таянчи
13


— 4 да бахя йириклигини узгартирувчи курилмалар жойлаштирилган. 
У, асосан, машина бош кисмини ушлаб туради. Машинанинг олд 
кисми - 1 да игна ва ип тортгич (занжирсимон бахяли тикув маши- 
наларида ип узатгич) механизмлари, тепки узели баъзи машиналарда 
эса кушимча механизм ва узеллар урнатилган. Машинанинг асосий 
валига айланма харакат маховик гилдираги - 3 оркали электр юрит- 
гичидан узатилади. М ашинанинг устига бошкарув пульти - 5 урна­
тилган булиб, ундан ишчи органлари холати, бахякатор куриниши ва 
йириклиги автоматик тарзда узгартирилади.
5-расм. «Жуки» фирмасининг тикув машииаси.
Замонавий тикув машиналарида бошкарув пульти машина танаси 
таянчида ёки унинг ён томонида жойлашган. Машина иш столига та- 
янч - 6 \фнатилган булиб, унда ипли галтак ёки бобиналар учун стер- 
женлар жойлаштирилган. Тана таянчи - 4 дан игна харакат чизигигача 
булган L-масофага машинанинг ишчи кулочи дейилади.
М ашина платформаси - 7 да моки (занжирсимон бахяли ти­
кув маш иналарида чалиш тиргич), газламани суриш ва автоматик 
мойлаш механизмлари, баъзи тикув маш иналарида ипни киркиш. 
кенгайтиргич каби кушимча механизмлар урнатилган. Ташки кури­
ниши, вазифаси, ишлаш принципи, техникавий курсаткичлари, ки- 
нематикаси, конструкцияси жихатидан тикув машинлари жуда хил- 
ма-хилдир.
14


Тикув машиналарини яратиш ва такомиллаштиришда тикиладиган 
материалнинг физик-механикавий хоссаси ва тузилиши, технологии 
жараёнга таъсир килувчи факторлар эътиборга олинади. Тикилаёт- 
ган материалнинг ишкаланиш коэффициента, чузилиш, зичлиги, 
эриш температураси каби параметрлари - тикувчилик машинаси 
конструкциясига, бахякатор хосил булишдаги иплар богланишига, 
кулланиладиган игна геометриясига, машина тезлик курсаткичларига 
боглик булади. Бахякатор хосил булиш жараёнида иплар чалишиш 
характерига караб тикув машиналари икки гурухга булинади:
- моки бахяли тикув машиналари;
- занжирсимон бахяли тикув машиналари.
Моки бахякатори кам чузилувчанлиги ва пухталик хусусиятига эга 
булганлиги учун моки бахяси билан тикувчи машиналари, асосан, 
каттик ва мустахкам газламаларни тикишда кулланилади.
Занжиреимон бахякатор хосил килиб тикувчи машиналар чу- 
зилувчан, трикотаж газламаларни тикишга ва кийим деталларини 
вактинчалик бирлаштиришга мулжалланган.
Тикув машиналари вазифасига кура куйидаги гурухларга булинади:
- моки бахяли тугри бахякатор хосил килиб тикувчи машиналар;
- бир ипли занжирсимон тугри бахякатор билан тикувчи машина­
лар;
- куп ипли занжирсимон тугри бахякатор хосил килиб тикувчи ма­
шиналар;
- моки бахяли синик бахякатор билан тикувчи машиналар;
- газлама четларини йурмаш машиналари;
- яширин бахяли тикув машиналари;
- тугма ва бошка фурнитураларини кадайдиган, пухталайдиган ва 
калта чокларни тикадиган, халка йурмайдиган ва буюмнинг айрим де- 
талларига ишлов берадиган яримавтоматик тикув машиналари.
Тезлик куфсаткичлари буйича тикув машиналари уч гурухга були­
нади:
- асосий валнинг айланишлар частотаси 2500 айл/мин гача булган 
паст тезликли;
- 2500 айл/мин дан 5000 айл/мин гача булган уртача тезликли;
- 5000 айл/мин дан юкори булган катта тезликли.
15


Ишчига нисбатан жойлашиши буйича тикув машиналари унг, чап 
ва фронтал кулочли булади. Тикув машинаси ишчи кулочи ишлов 
берилаётган махсулотнинг максимал улчамини аникдайди. Ишчи 
кулочлари буйича тикув машиналари куйидагиларга булинади:
- киска ишчи кулочли (L-200 мм гача);
- уртача ишчи кулочли (L-200 мм дан 260 мм гача);
- узун ишчи кулочли (L-260 мм дан юкори).
Бутун бир технологик жараён учун ишлаб чикариладиган тикув- 
чилик жихозларини корхонанинг аник булимига яроклилигига, ав- 
томатлаштириш ва механизациялаштириш даражасига караб хам 
гурухдарга ажратиш мумкин.
Тикувчилик саноатига карашли машина, автомат ва автоматик 
каторларни яратишда, асосан уларнинг ташки куринишига. шаклига, 
рангига, бошкариш ва фойдаланишга кулайлигига эътибор берилади. 
Шу сабабли хам лойихаланаётган жихозни эстетик коидаларга бино- 
ан ташки куриниши ишлаб чикилади.
Замонавий тикув машина.тарини яратиш мобайнида конструктор- 
лар билан биргаликда рассом-дизайнерлар иштирок этадилар. Улар 
яратилаётган машина ёки автоматнинг тузилишини, бошкариш систе- 
масини, бажариладиган технологик жараённи урганиб чиккан холда 
ташки куринишини тасвирлайдилар.
Хрзирга кадар тикув саноати жихозлари эстетик куриниши хамиша 
истеъмолчилар эътиборида булган.
Масалан, «Зингер» фирмасида хозирги пайтгача ишлаб чикари- 
лаётган тикув машиналари замон талабига караб турли хил декоратив 
орнаментлар билан безатилиб тайёрланмокда.
«футура» электрон бошкарувли машиналарда эса ишлашга кулай- 
лиги эътиборга олиниб эстетик куриниш берилган.
«Римольди» ва «Жуки» фирмалари рассом-дизайнерлари йурма- 
лаб тикиш машиналари устки кисмига снос куллаганлари куриниши 
ва енгиллиги билан ажралиб турган.
Рассом-дизайнерлар конструкторлар билан лойихалаш жараёнида 
янги машина макетига турли хил рангларни куллаб курадилар. Бар- 
ча давлатлардаги рассом-дизайнерлар жихозларни, цехларни буяшда 
очик ранглар ишлатилганда иш унумдорлиги анча ошиши мумкинли-
16


гини таъкидлаганлар. Буняан ташкари, машиналар хар бир кисми тур- 
ли рангда булганда бошкаришга кулайрок; булишини аникдаганлар.
Тикувчилик саноатига карашли машина, автомат ва автоматик 
каторларни яратиш ва такомиллаштиришда эргономика талабларига 
хдм эътибор килинади. Бу талаблар машинани бошкариш, курилма 
ёки электрон аппаратларни танлаш, ишлатиш ва таъмирлашда 
кулайликни, информатик ёзувлар билан белгилаш ва тайёрлашни таъ- 
минлашдан иборатдир.
1. Тику в машинаси кандай асосий цисмлардан тузилган?
2. Бахя хосил булишига карав тикув маш иналари турларини кел- 
тиринг.
3. Те зли к курсаткичларига кура тикув машиналари цайси гуруу- 
ларга булинади?
4. Тикув машиналари вазифасига кура кандай гурууларга булина-
5. Ниши кулочлари буйича тикув машиналари турларини келти- 
ринг.
6. Тикув машинасининг эстетик куриниши деганда кайси жиуат- 
ларини тушунасиз.

Download 22,18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish