Cho’kish — belgilari, birinchi yordam ko’rsatish, cho’kayotgan odamni qutqarish texnikasi

CHO’KISH — BELGILARI, BIRINCHI YORDAM KO’RSATISH, CHO’KAYOTGAN ODAMNI QUTQARISH TEXNIKASI
Suvda cho’kish qiyin emas, hatto mohir suzuvchilar uchun ham. Va bu noxush hodisa doim ham multfilm va kinolardagi singari, qahramonlar og’zini kulgili ravishda ochib, qutqaruvchilarni chaqirishi bilan kechmaydi.
Darhaqiqat, insonlarga tez va jim holda cho’kib ketish xosdir. Bu hatto olomon ko’p bo’lgan va har bir kishini kuzatish uchun ko’zlar yetarli bo’lgan plyajlarda ham sodir bo’ladi.

NIMA UCHUN ODAMLAR CHO’KADI?

«Chunki ular suzishni bilmaydi» degan eng ayon javob juda ahmoqonadir. Suzishni bilmaydigan inson chuqur suvga tushmaydi va umuman suvdan yiroqroq bo’lishga harakat qiladi.
Suza olmaydigan odam ko’lning o’rtasigacha suzib borib, o’sha yerda cho’kib ketishini tasavvur qilish qiyin.
Cho’kishning keng tarqalgan sabablari quyidagilardir:

• 
  Spirtli ichimliklar. Mastlik kishini eng mantiqsiz harakatlarga undashi mumkin, kishida o’z kuchini teran baholash bilan qiyinchiliklar ham kuzatiladi. Mast holatda do’stlari bilan daryoni narigi sohiliga suzib o’ta olishga garov o’ynash yoki shunchaki «yengillashish» uchun suvga tushib chiqish istagi uyg’onishi mumkin. Har holda, alkogol — cho’kish sabablarining 80 foizini tashkil qiladi.
  
• 
  Tabiiy xavf. Suv girdobiga suzish bo’yicha sport ustasi ham tushib qolishi mumkin, undan suzib chiqish va kuchli oqimni yengish esa juda qiyin.
  
• 
  Zarb. Sho’ng’ishga yoki suv tubidan chiqishga harakat qilayotganda odam suzib yuruvchi shox-shabba, biron jism yoki boshqa birovga urilib ketishi mumkin. Ba’zan zarba shunchalik kuchli bo’ladiki, odam qayta suv sathiga suzib chiqishga qodir bo’lmaydi.
  
• 
  Tomir tortishi. Sovuq suvda, mushaklarning kuchli zo’riqtirish bilan tomir tortishib qolishi ehtimoli yuqori, tortishib qolgan oyoqni ishlatib suzish esa deyarli mumkin emas.
  

CHO’KISH TURLARI

1. 
   Chin (haqiqiy). Shuningdek nam cho’kish deb ataladi, o’lim o’pkalarga suv kirishi natijasida sodir bo’ladi. Havo o’rniga alveolalarda suv to’lishi natijasida qon tomirlar yoriladi va qonga suv kiradi. Bu uch bosqichda kechadi:
   
   1. 
      Dastlabki. Bunda odam hushida, harakatlanishga, suv ostida nafasini ushlab turishga va uni yutib yubormaslikka harakat qilishga qodir bo’ladi. Birinchi yordam ko’rsatilgach va o’pkadan suv yo’tal bilan, oshqozondan esa qayt qilish orqali chiqib ketganidan so’ng hech qanday asoratlar qolmaydi.
      
   2. 
      Agonal. Ushbu bosqichda cho’kayotgan odam hushini yo’qotadi. Garchi uning harakatlari saqlanib qolsada, ammo ular ixtiyoriy bo’lmaydi, suv o’pkaga nazoratsiz ravishda kiradi, yurak urishi va nafas olish mavjud, ammo zaifdir. Birinchi yordam berilmasa va o’pkadan suv chiqarib tashlanmasa, jabrlanuvchi holati juda tez uchinchi bosqichga o’tadi.
      
   3. 
      Klinik o’lim. Nafas olish va puls to’xtaydi, ko’z qorachig’lari yorug’likka reaktsiya qilmaydi. Jabrlanuvchiga faqat dastlabki daqiqalarda yordam berish mumkin.
      
2.