Conference proceedings

Açar sözləri: 
Data Mining, data, cihaz, qəbuledici. 
Data qəbuledici cihazların digər adı Datalogger-dir. Datalogger seçilmiş dataları konkret bir vaxt ərzində, 
konkret aralıqlarla qeydə alan cihazlardır. Datalogger istilik, nəm, təzyiq, su səviyyəsi, küləyin sürəti və istiqaməti, 
günəşlənmə dəyəri, bir çox fiziki dataları və ətraf şərtləri qeyd edın cihazlardır. Bir proyekt reallaşdırcaq ya da məhsul 
saxlanılan sahələrin hasnı fiziki şərtlərdə olduğuna, hansı vəziyyətlərə məruz qaldığını və nə qədər məruz qaldığını bilmə 
və buna görə analiz ehtiyacına yönləndirilmiş cihazlardır. 
Data qeydedicilər problem təyin edilməsi, isitmə/soyutma/havalandırma testləri, sahə çalışmaları, daşıma 
zamanı izlənmələr, keyfiyyət yoxlanması kimi bir çox sahələrdə istifadə olunmaqdadır. Araşdırmalarda və təhsillə bağlı 
sahələrlə maraqlananlar üçün də data topmalaq üçün istifadəyə yararlıdır. Olduqca kiçik və batareya ilə işləyən cihazlar 
olduğundan istifadə olunduğu sahələrə rahat yerləşdirilə bilir. Qeydəalma başlama təlimatı verildikdən sonra avtomatik 
olaraq dataları qeyd edir və qeyd edilən vaxt bitdikdə qeydə alma əməliyatı dayandırılır.
Dataloggerlər, üzərində gələn proqram sayəsində fərdi komputerlər tərəfindən əmr vermə və bilik alma 
əməliyatlarını asanlıqla həyata keçirilə bilir. Bu proqram qeyd edilən dataları analiz edərək müqayisəli olaraq təsvir edər 
və cədvəl, qrafik kimi metodlarla daha aydın başa düşməni təmin edər. 
Dataloggerin xüsusiyyətləri: 

Dataloggerdə bir qüsur olması halında AMOS-də(Automatic Meteorological Observation Stations) mövcud 
sensorların hamısı ilə əlaqə kəsilməkdədir. 

Datalar kabelsiz əldə edilir. 

Ölçüləcək parametrlərdə marka müstəqil bir data toplama sistemidir. 

Spesifik parametr ölçümləri batareya ilə çalışır. 

Siqnal vəziyyətində SMS/ Elektron poçt/ Səsli zəng olaraq alternativ bildirimləri vardır. 

Proyekt əsaslı olaraq kirayələnə bilən bir sistemdir. 
Data toplayıcı cihazlara misal olaraq:
ALMEMO -8590-9 və 8690-9A , ALMEMO 8490, ALMEMO 5990, 
TESTBOX1001, Comino və s. göstərmək olar. 
Bu cihazların ən məşhur növlərindən biri TESTBOX1001-dir. 16 bit ölçüm görünürlük imkanına sahib, az 
gürültülü / yüksək ölçüm perfromansı üçün hazırlanmış və kanal başına saniyədə 8 nümunəyə qədər data toplaya bilən 
TESTBOX1001 data toplma sistemi çox tətqiqatçı üçün ideal və pratik həll imkanıdır. 
TESTBOX1001-in təməl funksiyası , sensorlardan gələn, asta dəyişən(statik/ yarı-statik) signalların rəqəmsal 
dataya çevrilərək komputer sahəsinə ötürülür. 
Bu kimi cihazların digər bir növü də ruslar tərəfindən ixtira olunan Ethereum kəşfi edən Comino cihazıdır.
İki rus tərəfindən inkişaf elətdirilən Comino cihazı həm Ethereum kəşfi edir həm də istidici tapşırığını yerinə 
yetirir. 
Bitcoinin ardınca ən məşhur kripto pulların başında gələn Ethereum, elə onun özü sinifindəki digər pul vahidləri 
kimi elektronik kəşfiyyat sistemi ilə istehsal olunur. Sırf kəşfiyyat işi üçün istehsal olunan cihazların ya da bu işə 
fokuslanmış komputerlərin fasiləsiz işləmələri və kripto pul şəbəkəsindəki rəqəmsal əməliyyatları reallaşdırmaları 
qarşılığında , əlaqəli pul vahidi ilə mükafatlandırılılar. 
1 
Dos. Əsgərova B.H , 
2 
Talıblı Nərmin Rasim

---

Kripto pul kəşfiyyatı etmək istəyənlər, bu iş üçün inkişaf elətdirilmiş spesifik cihazları alraq fasiləsiz işləyir və 
xərclədikləri mənbə qarşılığında kripto pul qazanırlar. Bu prosses başdan ayağa istehlak üzərinə qurulduğu üçün , istər 
cihazların səs-küyündən, istərsə də , yaydıqları istilikdən kəşfiyyatçılar üçün çətinlik yaradıcı olurlar. 
Cihazların yaydıqları istilik və çıxardıqları səs-küyə həll tapmaq istəyən Evgeny Vlasoy və Alexey Chistov adlı 
iki rus təşəbüskar, qeyri-adi bir fikri həyata keçirərək həm istidici, həm də Ethereum kəşfiyyatçılığı edə bilən bir cihaz 
inkişaf elətdirdilər. Comino adlı bu cihaz, çətin hava şərtləri ilə bilinən Rusyadakı evləri həm isti bir evə çevirir , həm də 
insanlara oturduqları yerdən pul qazanma fürsəti verir. 
Comino adı ilə istehsal edilən cihaz, sahib olduğu xüsusi avadanlıq sayəsində elektrikə qoşulan kimi, müəyyən 
edilmiş servisə bağlanır və Ethereum kəşfiyyatına başlayır. Sahibinə düzənli şəkildə Ethereum qazandıran cihaz eyni 
zamanda yaydığı istiliklə olduğu mühiti də istidir. İstehsalçılar cihazı xüsusilə Ethereum kəşfi üçün dizayn etmiş olsalar 
da, digər kripto pul vahidlərinə uyğun şəkildə işləməsinin də mümkün olduğunu qeyd edirlər. 
İçərisində səkkiz ədəd ASUS P106-100 6G qrafik prosessor olan sistem, incə və bütün metal örtüyə sahibdir. 
Bütünlüklə kripto pul üçün dizayn edildiyindən, bilinən komputerlər kimi bir monitora və ya xarici bölməyə bağlanmaq 
kimi məsələləri yoxdur. Mənbəyə qoşulan kimi avtomatik işləyərək sahibinə Ethereum qazandıran bir sistem olaraq 
bilinir. 
Nəticə 
Hal-hazırki informasiya dövründə hər hansı bir işdə nailiyyət əldə etmək , yarana biləcək risklərin qarşını almaq 
və gələcəkdə inkişaf edərək daha çox uğur qazanmaq üçün əlimizdə nə qədər çox data olarsa, o qədər dəqiq analiz aparar, 
daha səmərəli planlar qurar, daha düzgün nəticələr əldə edərik. Bunun üçünsə bizə lazım olan əsas avadanlıq data 
qəbuledicilərdir.