Bu mashg`ulotlarda o„quvchi va talabalar yig`ma birlikning yig`ish chizmasini bajarishni
o„rganadilar.
Bu jarayonda, ular muhandislik kompyuter grafikasidan olgan bilimlari va ko„nikmalarini
mustahkamlaydilar. Chizma bajarish, chizmani tahrir qilish, ob`ektlarga bog`lanish va o„lcham qo„yish
panellaridagi barcha tugmalardan foydalanadila.
Shuningdek, grafik ishida bajarilgan detal chizmalarini blok ko„rinishida xotirada saqlash va undan
foydalanib yig`ish chizmalarini bajarishga o„rganadilar.
Grafik ishini maqsadi va mazuni
Grafik ishida detallarga ajratish uchun vazifa qilib berilgan yig`ma birlikning «Yig`ish chizmasi»
bajariladi.
Grafik ishini bajarishdan maqsad o„quvchi va talabalarning chizmachilikdan
hamda kompyuter
grafikasidan olgan bilim va ko„nikmalarini mustahkamlash bo„lib, ularning zamonaviy texnik vositalar-
kompyuterlardan foydalanish malakasini oshirishdan iborat.
Grafik ishi A3 formatda bajariladi. Agar, «Yig`ish chizmasi»ning spetsifikatsiyasi-yig`ma birlik
tarkibiga kiruvchi detallar to„g`risidagi ma`lumotlar jadvali A3 formatga sig`may qolsa, uni ikkinchi A3
formatga, yig`ish jarayonining ketma ketligini aks etuvchi «Blok sxema» bilan birgalikda bajariladi.
Grafik ishida bajarilgan detallarning ishchi chizmalarini, «Sozdat blok»-«Blok yaratish»
buyrug`idan foydalanib hotiraga saqlab qo„yilishi takidlangan edi.
Shuning uchun, ekranda hotirada
saqlangan A3 format ochiladi. Agar, A3 format hotirada bo„lmasa, A3 formatda bajarilgan biror chizma
ekranda ochilib, uning chizmasini o„chirib tashlash yo„li bilan ham, tayyor A3 formatni olish mumkin.
Yig`ma birlikning yig`ish chizmasini quyidagi ketma-ketlikda bajarish tavsiya etiladi,
masalan
«Konduktor», ya`ni uchinchi grafik ishida olingan yig`ma birilik misolida;
Asosiy tana-«Korpus» hisoblangan detalni «Vstavit blok» -«Blokni qo„yish» buyrug`i yordamida
ochilgan A3 formatga joylashtiriladi. Ya`ni «Korpus» chizmasi ekranga chaqirib olinadi va undagi barcha
o„lchamlar ekrandan yo„qotilib, u bilan birikuvchi detallarni biriktirishga tayyorlanadi. «Korpus» bilan
birikuvchi detallarni ketma-ket blokdan chaqirib olinadi va ularni joylashtirib chiqiladi.
Bizning misolimizda: avval prizma va vilka o„q bilan biriktirilgan holda, korpusning yo„naltiruvchi
prizmasiga o„tqazilib oltinchi vint bilan qotirilgan vaziyatda tasvirlanadi. So„ngra, «Vilka»ga tayanch vint
buralgan holda tasvirlanadi. Bu detallarning chizmasi «Vstavit blok» - «Blokni qo„yish» buyrug`i
yordamida
xotiradan olib kelib, korpus bilan biriktiriladi. Korpus kabi, biriktirilgan detallarning
o„lchamlari ekrandan o„chiriladi va ko„rinishdariga tegishli o„zgartirishlar kiritiladi. Ya`ni, birikuvchi
detallarning bir-birini ko„rinishlarini to„sib qo„yuvchi va ko„rinmas qismlarining tasvirlari tahrirlanadi.
Shuningdek, yig`ish chizmasini ko„rinishlarida detallarning ortiqcha chiziqlari va shtrixlari bo„lsa,
ular ham yo„qotiladi yoki shtrixlash yo„nalishlari o„zgartiriladi, ya`ni yig`ish chizmasi taxrir qilib chiqiladi.
Agar, birikuvchi detallar bir-birlari bilan standart biriktirish detallari yordamida biriktirilgan bo„lsa,
ularni soddalashtirib tasvirlanadi.
Yig`ma birlikning «Yig`ish chizmasi»dagi ko„rinishlar
soni asosiy tana, ya`ni korpusning
ko„rinishlar soni kabi bo„ladi. Yig`ish chizmasining tahrir qilish chog`ida bu ko„rinishlarga qo„shimcha
qilib ayrim ko„rinish yoki qirqim va kesimlar bajarilishi ham mumkin.
IV-grafik ishini bevosita yig`ma birlikning yig`ish chizmasidan foydalanib bajarish mumkin.
Buning uchun, talabalarning bilimlari va malakalaridan kelib chiqqan holda, yig`ma birlikning asosiy 3
yoki 4 ta va undan ko„proq detallaridan iborat bo„lgan qismi vazifa qilib beriladi.
Yig`ish chizmasi haqiqiy o„lchamlarda bajariladi. Buning uchun, yig`ma
birlik chizmasining
masshtabi asosiy yozuvdan olinadi va undan foydalanib, uning detallarini asl-haqiqiy o„lchamlari
aniqlanadi.
Yig`ma birlikni yig`ish chizmasini, bosh ko„rinishi va boshqa ko„rinishlarining simmetriya o„qlarini
hamda markaz chiziqlari o„tkazilib, vazifani bajarishga kirishiladi.
Yig`ma birlikning yig`ish chizmasini, uning bosh-oldidan ko„rinishining tasvirlashdan boshlanadi.
So„ngra, uning ustidan va chapdan ko„rinishlari hamda
spetsifikatsiyasi bajariladi, 1, 2- rasm.
