Dars ishlanmasi sana: sentab 201 yil

Viruslar klassifikatsiyasi 

Viruslarni shartli ravishda quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin: 

— fayl viruslari (COM, EXE va DLL ni zararlaydi); 

—  boot-viruslar  (disketlarni  boshlang'ich  yuklovchi  sektorlari  (yoki  MBR  — 

Master Boot Record) qattiq disk-ning yuklovchi sohasini zararlaydi); 

— makroviruslar; 

— tarmoq viruslari. 

Fayl  viruslari  kompyuterlarda  eng  ko'p  tarqalgan  virus-lardir.  Ular  barcha 

viruslarning  taxminan  80%  ini  tashkil  etadi.  Bu  toifa  kompyuter  viruslari  juda 

chidamli bo'lib, o'z vaqtida ehtiyot chorasi ko'rilmasa haqiqiy epidemiyaga aylanadi. 

Masalan, RCE-1813 yoki lerusalem (Quddus), Black Friday (qora juma). 

Fayl viruslarini quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin: 

• Vena guruhi. Uning birinchi S-648 deb nomlanuvchi vakili Venada topilgan; 

• CASCADE guruhi. RC-1701 deb nomlanuvchi bMnchi vakili 1988-yil o'rtalarida 

---

topilgan; 

• Quddus guruhi.  RCE-1813 deb nomlanuvchi  uning birinchi  vakili  1987-yilning 

oxirida Quddus universitetida topildi; 

• TR viruslar guruhi. Mazkur viruslar taxminga ko'ra Bolgariyada ishlab chiqilgan. 

O'z navbatida bu guruh uch kichik guruhga bo'linadi; 

•  Datacrime.  Bu  guruh  viruslari  har  yili  12-oktabrda  faollashadi  va  A,  B,  C,  D 

disklarda 8 sektorni ishdan chiqaradi; 

•  Avenger  guruhi.  RCE-1800,  RCE-1000  deb  nomlanuvchi  mazkur  guruh  katta 

zararlash imkoniyatiga ega. U nafaqat fayllarni bajarish chog'ida, balki uni o'qish va 

ochish vaqtida ham zararlaydi. Bundan tashqari, bu toifadagi viruslar davriy ravishda 

sektorlardagi fayl va kataloglarni yo'qotadi, vinchesterga matn xabarlarini yozadi; 

• Island guruhi (Icelandic). Shuni ta'kidlash kerakki, Datacrime va Island guruhiga 

mansub viruslar hozircha bizning mamlakatimizda yo'q; 

•  Boot-viruslar  o'zini  diskning  operatsion  sistemani  yuklovchi  0-trakiga  yozib 

oladi.  Bunday  viruslar  foyda-lanuvchi  hali  antivirus  dasturini  ishga  tushirmasdan 

avval operatsion sistema (OS) yuklangandayoq faollashadi va tarqaladi. 

Boot-viruslari  fayl  viruslaridan  tubdan  farq  qiladi.  Boot-viruslarining  soni  fayl 

viruslariga qaraganda ancha kam va ular sekinroq tarqaladi. 

Hozirgi vaqtda Boot-viruslarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: 

•  Italiya  guruhi.  Uning  "Bxl-lC-a"  deb  nomlanuvchi  birinchi  vakili  1987-yilning 

oxirida paydo bo'ldi; 

• Pokiston guruhi. Bu guruhga Vgat 86 va Brain 88 viruslari kiradi. Birinchi vakili 

Vgat 86 Pokistonning Lahor shahrida 1986-yil topilgan. 

Tabiiyki,  ham  fayl  sistemasiga,  ham  yuklash  (Boot)  sektoriga  zarar  yetkazuvchi 

viruslar ham mavjud. 

Makroviruslar — ma'lumotlarni qayta ishlovchi turli tizimlarga (matn muharrirlari, 

elektron jadvallar) o'rnatilgan makrotil imkoniyatlaridan foydalanadilar. Ular ayniqsa 

Microsoft  Word  va  Excel  dasturlarida  keng  tarqalgan.  Bunday  viruslar  zararlangan 

fayllar  ishga  tushganda  faollashadi  va  shu  turdagi  fayllar  ishga  tushsa  ularni  ham 

zararlantiradi. Ular nafaqat alohida kompyuterlarni, balki ushbu dasturlar o'rnatilgan 

tarmoqdagi kompyuterlarni ham zararlantiradi. 

Tarmoqqa  zarar  keltiruvchi  viruslar  replikatorlar  deb  atalib,  tarmoqdagi  barcha 

yoki  ba'zi  abonentlarni  zararlaydi.  Tarmoq  viruslari  o'zini  keng  tarqatishi  uchun 

tarmoq  protokollari  yoki  kompyuter  tarmoq  va  elektron  pochta  buyruqlaridan 

foydalanadi.  Bugungi  kunda  keng  tarqalgan  ushbu  turdagi  viruslar  —  troyanlar  va 

pochta  viruslari  (cherv).  Bunday  viruslar  ma'lumotlarni  o'g'irlashda  keng  imkoniyat 

yaratadi. Ulardan eng «taniqlisi» Morrisa nomlisidir. 1988-yilda ushbu virus Internet 

tarmog'idagi 30000 ta kompyuterdan 6000 tasiga zarar keltirgan.