Davlat tilida ish yuritish fanidan yakuniy nazorat uchun kazuslar

Davlat tilida ish yuritish fanidan yakuniy nazorat uchun kazuslar

1. 
   Keys bayoni. Turli farmonlar, buyruqlar, rasmiy xabarlar, hujjatlar, kodekslar, sud yozishmalari, majlislarning qarorlari, ko‘rsatmalar, arizalar va ma’lumotnomalar ko‘rinishidagi matn turi ... nutq hisoblanadi.
   

1. 
   Rasmiy xabarlar, yozishma va hujjatlar nutqi.
   
2. 
   
3. 
   Nutqning bu turi asosan yozma shaklda mavjud bo`lib, adabiy tilning qonun-qoidalariga qat’iy rioya qiladi. Turli farmonlar, buyruqlar, rasmiy xabarlar, hujjatlar, kodekslar, sud yozishmalari, majlislarning qarorlari, ko’rsatmalar, arizalar va ma’lumotnomalar rasmiy nutqning ko`rinishlaridir. Rasmiy nutq nihoyatda aniq-ravshan bo`lishi, nutqni bezovchi vositalardan, obrazlilikdan xoli bo`lishi talab qilinadi. Chunki emotsionallik, ta’sirchanlik (ekspressivlik) vositalari rasmiy nutqni ko`zlangan maqsadga muvofiq tushunishni qiyinlashtiradi, diqqatni chalg`itadi. Kompozitsion jihatdan rasmiy nutq sharoitning bayonidan boshlanib, unga bog`liq holda voqeani yoki maqsadni bayon qilish bilan tugaydi. Oxirida rasmiy xabar, hujjat yoki ko`rsatma… uning muallifi, yozilgan sanasi ko`rsatiladi (tegishli hujjatlarda imzo ham qo`yilib, muhr bilan tasdiqlanadi).
   
4. 
   
5. 
   Rasmiy nutqning ko`rinishlari ham o`zaro bir-biridan bir oz farqlanadi. Rasmiy xabarlarda faqat voqealarning bayoni beriladi va ijrochi shaxslar nom-banom sanaladi.Rasmiy nutqning boshqa bir ko`rinishi rasmiy yozishmalar – so`rovga, talabnomaga – javob, hisobot, ma’lumotlar bo`lib, ularda talab qilinayotgan, so`ralayotgan masalalar, o`tkazilgan tekshirish natijalari bo`yicha ma’lumot beriladi, o`rni bilan ayrim chekinishlar, tafsilotlar berilishi mumkin. Masalan:
   

Rasmiy - idoraviy nutq uslubi jamiyatdagi ijtimoiy huquqiy munosabatlar , davlat va davlatlararo rasmiy , siyosiy - iqtisodiy , madaniy aloqalar uchun xizmat qiluvchi uslubdir . Bu uslub hujjatchilik xarakteri bilan ajralib turadi . Shunga ko'ra , yozma nutqning xizmatga doir bu turi davlat qonunlari , farmonlar , bayonotlar , shartnomalar , idora hujjatlari , e'lonlar va boshqa rasmiy yozishmalar uslubi hisoblanadi . Rasmiy uslub tilining asosiy xususiyati aniqlik va ixchamlikdir , unda muayyan nutqiy qoliplar , kasb hunar soʻzlari , atamalar , tayyor sintaktik qurilmalar keng qoʻllanib , nutqning aniq va ravshan ifodalanishini ta'minlaydi . Tayyor nutq qurilmalari ( shu asosda : shun ga koʻra ; ma'lum qilamizki , ... ni eʼtiborga olib ; ... ga koʻra ; ... biz , quyida imzo chekuvchilar , ... ga asosan ( muvofiq ) ; ... uchun , ... dan kelib chiqib ; ... sharti bilan ; ... berilsin , ... taqdirlansin kabi ) hujjat matnining darak - hikoya xarak terida bo'lishini , soʻzlarning bir ma'noda ishlatilishini , badiiy - tasviriy vositalarning boʻlmasligini , fe'lning maj hullik va buyruq - istak shakllarining , qoʻshma gap turla rining keng qo'llanishini talab qiladi . Til materiali huj jatning turi va xarakteriga qarab tanlanadi .

2.