Detal konstruksiyasining texnologikligi tahlili Detal materiali tahlili

Moslamaning ishlash prinsipi
Mashinasozlikning asosiy qurilmalaridan biri moslamalar hisoblanadi. Moslamalar mexanik ishlov berish jarayonida detallarni dastgohda o`rnatish va kesuvchi asbobga nisbatan ma`lum holatda turishini ta`minlashi zarur. Moslamalar dastgohsozlik zavodlarida ishlab chiqiladi
Ishlab chiqarishni takomillashtirishda moslamalar asosiy vazifani bajaradi.


Moslama – deb metal qirquvchi dastgohlarda ishlab beriluvchi detallarni konstruksiyasida ko`rsatilgan shartlarni ta`minlovchi, aniqligini, formasini va ishlov berilayotgan yuzalarni o`zaro holatini ta`minlovchi va ishlov berish jarayonida uni mahkamlash vazifasini bajaruvchi qo`shimcha qurilmalarga aytiladi.
Zamonaviy mexanik –yig`uv sexlari moslamalarni juda katta partiyaga ega bo`lib, yirik seriali va ommaviy ishlab chiqarishda har bir ishlov beriluvchi detalga o`rtacha 10-12 ta dan moslama to`g`ri keladi. Bularni ichida 80-90% detallarni o`rnatish va mahkamlash uchun ishlov berishda qo`llaniladigan dastgoh moslamalarini tashkil qiladi.


Moslamalarni mashinasozlikda qo`llanilishi ishlab chiqarishni unumdorlikni, ishlob berish aniqligini, yig`ish-tekshirish ishlari unumdorligini oshiradi, zagatovkalarni ishlov berishdan oldin ishlov beriluvchi qismini belgilashni yo`qotadi, berilgan operatsiyani mehnat unumdorligini oshiradi, mahsulot tannarxini kamaytiradi, mehnat sharoitini yengillashtirib uni xavfsizligini ta`minlaydi, dastgohlarni texnologik imkoniyatlarini oshiradi va ko`p dastgohli xizmatni ta`minlab ishchilar sonini kamaytiradi.

Moslamalar ishning maqsadiga ko`ra 5 guruhga bo`linadi:

1. Dastgoh moslamalari - ularni dastgohda ishlov berish uchun zagatovkalarni o`rnatish va mahkamlash uchun qo`llaniladi. Mexanik ishlov berishni turiga qarab ular:

Tokarlik
Parmalash
Frezalash
Yo`nib kengaytirish
Jilvirlash va boshqa dastgohlar moslamalariga bo`linadi. Bu moslamalar moslamalarning umumiy soniga nisbatan 70-80% ni tashkil qiladi.

2. Ishchi asboblarni mahkamlash moslamalari – ular ko`p asboblarni normallashgan va standartlashganligi uchun ko`p sonli detallarni normallashgan va standartlashgani bilan xarakterlanadi. Bularga parmalash uchun patronlar , razvyortkalar va metchiklar galovkalari va derjavkalar kiradi. Yuqoridaki 1 va 2-guruh moslamalari texnologik sistemani asosiy negizi hisoblanadi.

3. Yig`uv ishlari moslamalari- bular yig`uv birliklari va birikuvchi detallarni biriktirishda, baza detallarni mahkamlashda hamda deformatsiyalab yig`iluvchi detallarni yig`ishdan oldin deformatsiyalab yig`ishga hamda yig`uv vaqtida katta kuch ta`siri talab etiluvchi detallarni yig`ishda qo`llaniladi.

4. Tekshirish moslamalari – bular zagatovkalarni, ishlov berilayotgan detallarni oraliq hamda oxirgi tekshirishda va yig`ilgan mashina va elementlarni tekshirishda qo`llaniladi.

5. Qamrovchi, siljituvchi, aylanuvchi,, moslamalar –ishlov berilayotgan zagatovkalarni qisib olib boshqa yerga ko`chirish va aylantirib boshqa ishlov berish holatiga keltirish uchun ishlatiladi.

Moslamalar mexanizatsiyalashgan darajasiga ko`ra qo`l kuchi, mexanizatsiyalashgan, yarimavtomatlashgan va avtomatlashgan turlariga bo`linadi.
Moslamalar ishlatishga qulay va xavfsiz, tez harakatga keluvchi, ishlov berishni aniqligini ta`minlashi uchun yetarli darajada konstruksiyasi sodda, tayyorlashga arzon va t a`mirlashga qulay bo`lishi kerak.