Deviant xulq-atvor sotsiologiyasi

Deviant xulq-atvor sotsiologiyasi

• 
  Jamiyatda mavjud ijtimoiy me‘yorlardan chetga chiqish holatlarini- deviant xulq atvor sotsiologiyasi o’rganadi.
  
• 
  Jamiyatda o’rnatilgan axloq me‘yorlariga mos kelmaydigan insoniy faoliyat yoki hatti-harakat, ijtimoiy hodisa bo’lib, yolg’onchilik, dangasalik, o’g’irlik, ichkibozlik, giyohvandlik, o’z joniga qasd qilish kiradi.
  
• 
  Hizirgi zamon global muammolari sirasiga irodasi zaif yoshlarni o’z domiga tortayotgan juda ko’p muammolar qatoriga.... GIYOHVANDLIK ham mansub bo’layotgani sir emas.
  
• 
  Deviantni guruh yoki jamiyatda ko’pchilik odamlar tomonidan qabul qilingan me’yor va me‘yorlar yig’indisiga mos kelmaslik deb aytish mumkin. Chunki, xulq atvorning umumiy qoidalarini ko’pchiligimiz buzamiz. Ko’pchilik kichik o’g’irliklar, masalan, do’kondan biror narsaga haq to’lamay shaxsiy manfaatlar yo’lida foydalanish uchun olib ketish hollariga yo’l qo’yganmiz.
  
• 
  Giyohvandlar jinoyatga tez qo’l uradilar . Shu sababdan jamiyat uchun juda havfli hisoblanadilar. Bu jfatga qarshi huquqiy, ijtimoiy, tibbiy-biologik, ruhiy va ахboriy kurash оlib borgandagina samara berishi mumkin.
  
• 
  Giyohvandlik davosi juda qiyin kechadigan dard.
  
• 
  Statistik ma’lumotlarga ko’ra, giyohvandning o’rtacha umr ko’rishi
  

6 yilni tashkil qiladi

• 
  Ayrim radikal sotsiologlar giyohvandlikni mavjud ijtimoiy qadriyatlar, madaniy qarashlar, mafkuraviy tamoyil va turmushning moddiy sharoitiga qarshi “isyon
  
• 
  ko’taruvchilar ”,qarshi chiquvchilar sifatida baholaydilar. Ana shu qarshiliklarni giyohvandlar o’zlarining аffekt holatidagi noadekvat harakatlari bilan namoyon qilar ekanlar. Bu esa jamiyat uchun juda havfli hisoblanadi. Shu bois giyohvandlikka qarshi ochiq va rasmiy kurash birinchi navbatda huquq- tartibot оrganlari zimmasiga yuklanadi.
  
• 
  Jamiyatda insonlar faoliyati, hatti-harakatlari va xulq atvorini ijtimoiy me‘yorlar boshqaradi.
  
• 
  Ijtimoiy me‘yorning qo’yidagi asosiy turlari mavjud:
  
• 
  1.Huquqiy
  
• 
  2.Axloqiy
  
• 
  3.Diniy
  
• 
  4. Urf-odatlarga oid me‘yorlar.
  
• 
  Deviant xulq atvor turlariga kiruvchi ichkibozlik, giyohvandlik, o’z-o’zini o’ldirishlar bilan bog’liq ijtimoiy illatlarning har biri yuzaga kelishi va ijtimoiy oqibatlariga ko’ra farqli jihatlarga ega.
  
• 
  Misol uchun shahar ko’chasida ikki kishi qarama-qarshi tomondan bir-biriga yaqinlashib kelmoqda.
  
• 
  Ular bir-biriga qisqa nazar tashlashadi, tezlikda bir-birlarining yuziga va kiyinishiga e‘tibor berishadi. Ular bir-biriga yaqinlashib yonlaridan o’tib ketgunlaricha ko’zlari ko’zga tushmaslik uchun chetga qaraydilar. Bu jarayonni biz fuqarolarning bir-biriga bee‘tiborligi deb qabul qilamiz. Lekin, har bir odam boshqasiga uning mavjudligini sezganini, biroq uni shilqim sifatida talqin qilmasligi uchun ortiqcha harakatdan tiyib turishini bildiradi.
  
• 
  Shu yo’sinda odamlar bir-birlariga dushmanlik qilish va bir-birlariga befarq bo’lish uchun sabab yo’qligini namoyish etadilar.
  

Nima uchun ijtimoiy xulq atvorning arzimas jihatlari bilan shug’ullanish kerak?

• 
  Ko’chada biror kishining yonidan o’tish, tanish odam bilan salomlashish va unga bir necha so’z aytish, bularning hammasi shunchalik arzimas va qiziqarsizmi, kun davomida ular haqida mutlaqo o’ylamay yuzlab marta qaytaramiz. Aslida ijtimoiy ta‘sirning oddiy shakllarini o’rganish sotsiologiya uchun juda muhim