Dori turlari texnologiyasi

3.3. Tarkibida 3% dan ko’p quruq moddalar saqlagan murakkab miksturalar tayyorlash.

Bunday miksturalarni tayyorlashda albatta o'lchov idishlaridan foydalanish lozim yoki quruq modda eriganda egallagan hajmni hisobga olib tayyorlanadi.

Rp: Magniy sulfatis 20,0

Tincturae Valerianae

Tincturae Convallariae ana 6 ml

Aquae purificatae 200 ml

M.D.S. 1 osh qoshiqdan kuniga 2 mahal ichilsin.

Pasporti:

Magniy sulfat 20 g; (X.O.K. magniy sulfat= 0,5 g ml)

Valeriana tindirmasi 6 ml

Marvaridgul tindirmasi 6 ml

Tozalangan suv 190 ml 200 -( 20 x 0,5) = 190 ml

Umumiy hajmi 190 + 10 + 6 + 6 = 212 ml

Tayyorlash texnologiyasi: 200 mlIi o'lchov kolbasi (yoki silindr)ga 20,0 magniy sulfat, 100 ml gacha tozalangan suv solib eritiladi. Eritma hajmi 200 ml gacha yetkazilib bemorga beriladigan idishga suziladi. Shu idishga 6 ml dan marvaridgul va valeriana tindirmalaridan solinadi. Miksturani o'lchov kolbasini ishlatmay ham tayyorlash mumkin. Magniy sulfatning hajm oshish koeffitsienti 0,50 ml/g ga teng, demak 20 g magniy sulfat eriganda 20 x 0,5 = 10 ml hajmni egallaydi. Bundan olinadigan tozalangan suv miqdori 190 ml ekanligi kelib chiqadi. Tayyor bo'lgan miksturaga tegishli yorliqlar yopishtiriladi.

Xulosa

Suyuq dori turlari boshqa dori turlariga nisbatan keng ko’lamda ishlatiladi va dorixona umumiy dorixatining 60% ini tashkil qiladi. U qo’llash uchun oson va boshqa bir qator afzalliklarga ega. Shuningdek ushbu dori turi o’ziga yarasha kamchiliklardan ham holi emas:

-eritmalar yomon saqlanadi ya'ni modda quruq holdagiga nisbatan erigan holatda gidroliz va oksidlanish jarayonlariga oson uchraydi

-eritmalar mikroorganizmlar rivojlanishi uchun yaxshi asos hisoblanadi, shuning uchun ularning saqlanish muddati qisqa- 3 kundan ko’p emas

- eritmalarni tashish noqulay, tayyorlash jarayoni ko’p vaqt talab qiladi va maxsus qadoqlar zarur

-qattiq dori turlariga nisbatan suyuq dorilarni dozalash aniqligi past, masalan, kukunlar dorixonada dozalanadi, miksturalar esa o’z navbatida uni qabul qiluvchi tomonidan osh qoshiqda, tomchilarda shartli ravishda dozalanadi.

Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish uchun suyuq shaklda qo’llaniladigan ba'zi bir dori moddalar zavodlarda dozalangan ko’rinishda (tabletka, quruq mikstura, kukun) tayyorlanmoqda va ular qo’llashdan biroz oldinroq suvda eritib ishlatiladi. Kelajakda suyuq dori turlarini qo’llanilishini yanada takomillashtirish maqsadida ulardagi kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida yarimfabrikatlardan, konservatorlar, stabilizatorlar va boshqa moddalardan keng foydalanilmoqda va bu chora-tadbirlar o’zining ijobiy samarasini ko’rsatmoqda.

Men ushbu kurs ishimni yozish davomida eritmalar, ularning turlari, o’ziga xos xususiyatlari, boshqa dori turlariga nisbatan afzalliklari hamda kamchiliklari, ularni tayyorlashda qo’llaniladigan erituvchilar, ularning ishlatilish sohalari, tayyorlash texnologiyasining o’ziga xos tomonlari, ularni sifatini baholash hamda nazorat qilish usullari va ularga oid manbalar haqida anchagina ma'lumotga ega bo’ldim. Men ham kelajakda o’z kasbimni puxta egallab, bu sohada yangi ma'lumotlarni topishga va sohani rivojlantirishga o’z hissamni qo’shaman degan umiddaman.