E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

LABORATORIYA MASHG‘ULOTLARINI
BAJARISH TEXNIKASI
Kimyo laboratoriyasida ishlash vaqtida quyidagi qoi-
dalarga rioya qiling:
1. Tajriba o 'tk az ish d an old in , darslik va m a ’ruzalarning 
tegishli b o ‘lim la rin i o ‘qib c h iq in g h a m d a lab o ra to riy a
ish inin g m a z m u n i bilan to 'liq tan ish in g .
2. T ajrib a u c h u n kerakli n a rsa lar (id ish la r, asboblar, 
rea k tiv la r)n in g ham m asi m avjudligini a n iq la n m a g u n c h a
tajrib an i b o sh lam an g.
3. T a jrib a o ‘tk a z is h v a q tid a is h n in g q o ‘lla n m a d a
k o ‘rsatilgan tartib i va ketm a-ketligig a rioya qiling, shosh- 
m a-sh o sh arlik va p ala-partish likk a yo‘l q o ‘ym ang.
4. T ajrib an in g borishini diqqat bilan k uzating va uning 
h am m a ta fsilo tla rin i bilib oling.
5. Tajriba tugagach, ish o 'rn in i tozalab q o ‘yishni unut- 
m ang.
6. K uzatilgan b a rc h a hodisalarni va bajarilgan reaksiya 
ten g lam alarini h a r qaysi tajribadan keyin darhol ish dafta- 
ringizga yozib q o ‘ying.
7. L a b o ra to riy a ju rn a lig a tajrib a o ‘tk a z ilg a n k u n n i, 
m avzu n o m in i, ish m az m u n in i (asb o b n in g sxem asi yoki 
rasm ini c h iz in g ), k uzatish n a tija la rin i, reaksiya te n g la ­
m ala rin i, h isob lash va xulosalarn i yozing.
Laboratoriyada ishlayotganda quyidagi ehtiyot chora-
lariga rioya qilish zarur:
1. Z ah arli va q o ‘lansa hidli m o d d alar bilan qilinadigau 
tajrib alarn in g h am m asin i m o ‘rili shkafda bajarishni limn 
m ang.
2. A jralib ch iq a y o tg an gazni idishga yaqin engasluh 
h id lam an g . G a z n i h id lash z a ru r b o ‘lsa, ehtiyot bo'lib,

---

h av o n i q o ‘lin g iz b ila n idish o g ‘z ia a n гг? 
yelpib m a ’lum m asofada hidlang.
3. K o n sen trlan g an kislotalarni, ayniqsa, sulfat kislotani 
suv bilan suyultirishda suvni kislotaga em as, balki kislotani 
suvga jild ira tib a ra la sh tirib tu rib quyish kerak.
4. R e a k tiv la rn i q u y ish d a u lar o ‘zingizga yoki kiyi- 
m ingizga sach ram aslig i u c h u n h ech vaqt idish tepasiga 
engashmang.
5. S uyu q lik ni q izd iray o tg a n d a p ro b irk a o g 'z in i o ‘z in - 
g izd an va y aq in tu rg a n k ish ilard an ch etg a q a ra tib tu tin g .
6. S u y u q lik n i q iz d ira y o tg a n d a idish ustig a engashib 
qaram ang, chunki suyuqlik qaynaganda sachrashi m um kin.
7. Ish la g a n d a reak tiv larn in g (ayniqsa k islo ta va ish- 
q o rla rn in g ) yuzga, q o ‘l va u st-b o sh g a teg m aslig ini doim o 
k u zatib boring.
8. O s o n o ‘t o lu v c h i, u c h u v c h a n m o d d a la r b ila n
q ilin ad ig an tajrib alarn i o ‘td an uzoq ro q da va im ko ni b o ri- 
ch a m o 'rili shkafda o ‘tkazish lozim .
9. M a s h g 'u lo t d a s tu rid a k o ‘rsa tilm a g a n ta jrib a la rn i 
o 'tk a z is h q a t’iyan t a ’q iq lan ad i.

---