Educational materials

Riskni uzatish (sug’urtalash)
– investor risk havfini kimningdir zimmasiga 
yuklaydi. Riskni sug’urtalash, mantiqan olganda, muayyan risklarni sug’urta 
kompaniyalariga berishni anglatadi. Uning mohiyati investorning riskdan qutilish 

---

O’QUV MATERIALLARI 
330 
maqsadida daromadning bir qismidan voz kechish orqali aks ettiriladi. Bunda 
investorning risk darajasini “nol” ga tushirish uchun to’lovni amalga oshirishga 
tayyor ekanligini tushunish mumkin. Ko’p hollarda, sug’urta kompaniyalari 
moliyaviy risklarni sug’urtalash bilan risk darajasini pasaytirishga to’liq 
erishishiga xizmat qiladilar. 
Riskni ushlab qolish
– investor zimmasiga riskni qoldirish, bunda investor 
o’z kapitalini riskli tadbirlarga yo’naltirayotganda, risklardan ko’riladigan 
zararlarni qoplash uchun mablagi bo’lishi kerak.
Selektiv risklar
–
kapital qo’yilmasi, qimmatli qog’ozlar va shu kabilar 
turini to’g’ri tanlamaganligi bilan bog’liq risklar.
Sinditsiyalashtirilgan kredit
- bir necha banklar tomonidan yirik 
investitsiya loyihalarini birgalikda kreditlash.
Soliq imtiyozi – 
soliq to’lovchilarning ayrim toifalariga qonun hujjatlarida 
belgilangan tartibda soliq to’lashdan to’liq, qisman va vaqtincha ozod qilish shakli. 
Soliq stavkasi – 
soliqlarni hisoblashda soliq bazasining har bir birligi 
hisobiga to’g’ri keladigan soliq me’yorini ifodalaydi. 
Soliq yuki –
soliq to’lovchining muayyan davrda byudjetga to’langan 
soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning yig’indisini ifodalaydi. 
Soliq yukini engillashtirish – 
soliqlarning foiz stavkalari kamaytirish va 
imtiyozlar yaratish. 
Soliqlar
– bu majburiy, qaytarilmaydigan to’lovlar. Ular davlat organlari 
tomonidan ishlab chiqarish birliklaridan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarganlari 
uchun yoki ishlab chiqarish omillaridan foydalganlari uchun olinadi. 
Sotish riski
 
– bu loyiha mahsuloti sotish xajmining va shu mahsulot 
bahosining kamayish riskidir. Sotish riski bozor kon’yunkturasining o’zgarishi, 
marketing yoki baho riski deb ham ataladi. 
Sof risklar
– salbiy natijani olish imkonini anglatadi va ular ta’sirida nolga 
teng bo’lgan zarar(foyda) ko’rish mumkin. Unga ekologik, siyosiy, tabiiy, 
transport va tijorat risklari (mulkiy, ishlab chiqarish, savdo risklari) tegishlidir.