9
KIRISH
Jahon iqtisodiyotining rivojlanish jarayoni iqtisodiyotda tovar, axborot,
moliyaviy oqimlarning miqdoriy va sifat jihatdan o‗sishiga olib keladi. Bunday
sharoitda logistika infratuzilmasi davlatning raqobatbardoshligini ta‘minlash,
tashqi savdo faoliyatida va jahon iqtisodiyotida tovar hamda axborotning asosiy
tashuvchisi
sifatida
xalqaro
logistikani
rivojlantirishni
talab
qiluvchi
raqobatbardoshlikni ta‘minlaydigan muhim strategik omil hisoblanadi.
Xalqaro iqtisodiy integratsiyadan korxonalarni xalqaro logistika tizimiga
o‗tkazish yo‗li bilan o‗tish xalqaro ta‘minot zanjirlarini qurishni taqozo etadi.
Xalqaro logistika tarmog‗i butun dunyo bo‗ylab davlat chegaralaridan mustaqil
ravishda faoliyat olib boradi va xalqaro logistikaning asosi hisoblanadi.
Xalqaro logistika sohasidagi yutuqlardan foydalanish O‗zbekiston
iqtisodiyotining samaradorligini oshirish, uning
jahon iqtisodiy tizimiga
integratsiyalashuv jarayonini kuchaytirishning muhim omili bo‗lib xizmat qiladi.
Amaliyotning ko‗rsatishicha, transport harakatlarining transport-logistika
operatsiyalariga eng katta ta‘siri transport jarayonidagi barcha ishtirokchilarning
transport kompaniyalari majmuasi, terminallar, birlashma va tarqatish omborlari,
shuningdek, yuzlab, hatto minglab kichik vakolatxonalar,
muxbirlar, axborot va
interkommunikatsiya aloqalarini uzatish va almashish uchun yagona tizim bilan
birlashtirilgan agentlik korxonalari tashkil etadi.
Ushbu mexanizm samarali ishlashi uchun yaratilgan universal transport
texnologiyalariga asoslangan holda, yagona huquqiy asosga ega bo‗lgan elektron
tizimlar bo‗yicha xalqaro axborototni uzatish, almashish uchun umumiy xalqaro
logistik tizimdan foydalanish zarurati yuzaga keladi.
"Xalqaro logistik xizmatlar tizimi" o‗quv qo‗llanmasi
asosida talabalar
xalqaro savdoda logistika prinsiplarini qo‗llash, xalqaro logistika sohasi
mohiyatini, vazifalarini, konseptual qoidalarini va usullarini aniq anglash, xalqaro
iqtisodiy faoliyat doirasida tashkilotning logistika tizimlarini (tag tizimlarini)
shakllantirish va modellashtirish, mantiqiy infratuzilmaning elementlarining
10
ishlash parametrlarini hisoblash va ularni amaliy faoliyatda qo‗llash masalalarini
o‗rganishadi.
Ushbu o‗quv qo‗llanmaning vazifasi - xalqaro logistik xizmatlar tizimini
boshqaruvi,
raqobatbardoshligini
oshirishga
moddiy
resurslarni
optimal
taqsimlanishi, strategik masalalarga yo‗naltirilgan samarali tizim yaratish
maqsadlari, uslublari va amaliy qo‗llanilishi bo‗yicha
tushunchalarni yoritib
berishdan iborat.
Xalqaro transport faoliyatlari logistikasi yo‗nalishida logistika asoslari va
tuzilishi, xalqaro tashuvlar logistik boshqaruv ob‘ekti, xalqaro tovar
ayriboshlashda transport logistikasi, tashqi savdo uchun transport-ekspeditorlik
xizmatlarining logistikasi, tashqi iqtisodiy faoliyatning bojxona-tarifi va soliqni
tartibga solish, biznesni rivojlantirishda xalqaro logistikaning o‗rni,
dunyo
mamlakatlarida logistikaning rivojlanish darajasi, xalqaro logistika sohasida
transport texnologiyalarining elementlari, intermodal transport texnologiyalari,
O‗zbekiston xalqaro transport koridorlari tizimini o‗z ichiga oladi.
Xalqaro logistikaning huquqiy asoslari yo‗nalishida xalqaro tashish
shartnomalari, O‗zbekiston hududida avtomobilь transportida xalqaro yuklarni
tashishni
huquqiy tartibga solish, xalqaro logistika sohasida tashqi iqtisodiy
faoliyatning elementlari, tashqi savdo operatsiyalari konsepsiyasi va turlari, tashqi
savdo operatsiyalari uchun tovarni sotish bo‗yicha xalqaro shartnoma, xalqaro
logistika tizimlarining ishlashi, xalqaro logistika tizimlarini muvaffaqiyatli
rivojlantiradigan mahalliy va xorijiy kompaniyalar amaliyoti, O‗zbekiston
iqtisodiyotida logistika ahamiyatini
belgilovchi omillar, transport va logistika
xizmatlarini ko‗rsatuvchi kompaniyalar amaliyotini o‗z ichiga oladi. Xalqaro
logistika uchun muhim bo‗lgan savdo, transport va moliyaviy to‗siqlarni olib
tashlash ko‗p mamlakatlar tomonidan amalga oshiriladi va nazorat qilinadi.
O‗zbekiston iqtisodiyotining rivojlanishida yangi o‗sish imkoniyatlarini izlash,
makroiqtisodiy darajada logistika tizimlarini shakllantirish va xalqaro logistika
tizimlarida milliy resurslarning cheklangan miqdorini tejashning kuchli vositasi
hisoblanadi. Xalqaro logistika tizimini faol amalga oshirish va rivojlantirish
11
mahalliy biznesning raqobatbardoshligini oshirishning muhim strategik usullaridan
biri hisoblanadi.
O‗quv qo‗llanma oliy o‗quv yurtlarining transport logistikasi yo‗nalishida
tahsil
oladigan talabalar, magistrantlar, ilmiy izlanuvchilar hamda soha
mutaxassislari uchun mo‗ljallangan.
